Bij een verbod van een rechtspersoon mag de rechtsbescherming niet in het gedrang komen. Dit zegt de Gecombineerde Commissie Vennootschapsrecht (GCV), die naar het voorstel voor de Wet bestuurlijk verbod rechtspersonen heeft gekeken.
De huidige wettelijke mogelijkheden om tot een verbod van rechtspersonen te komen, blijken ontoereikend. Dit is de opvatting van de initiatiefnemers van het consultatievoorstel Wet bestuurlijk verbod rechtspersonen. Het consultatievoorstel voorziet in de mogelijkheid voor de minister om een rechtspersoon bij beschikking te verbieden en te ontbinden indien zijn werkzaamheid in strijd is met de openbare orde. De initiatiefnemers hebben met name zogenoemde Outlaw Motorcycles Gangs (OMG’s) op het oog. De GCV benadrukt in haar advies (pdf) dat bij de beoordeling van het consultatievoorstel niet alleen aan de toepassing op OMG’s moet worden gedacht, maar ook aan andere rechtspersonen
Niet alleen OMG’s
Onder de werking van het voorstel kunnen rechtspersonen met alle soorten van activiteiten vallen, zoals nieuwe politieke partijen, supportersverenigingen, levensbeschouwelijke organisaties, vredesgroeperingen, milieuorganisaties, studentenverenigingen en andere belangenorganisaties. Bovendien kan een ministeriële verbodenverklaring ook zien op rechtspersonen waarvan het doel of de werkzaamheden niet gericht zijn op strafbare feiten, maar waarvan anderszins strijd met de openbare orde wordt aangenomen.
Voldoende rechtsbescherming
De GCV vindt het van belang dat de mogelijkheid om een rechtspersoon te verbieden op een zodanige wijze wordt vastgelegd dat daartegen in beginsel voor alle rechtspersonen voldoende rechtsbescherming open staat. In dat kader plaatst de GCV een aantal kanttekeningen bij het voorstel.
Waan van de dag
De GCV staat afwijzend tegenover het toekennen van een nieuwe vergaande bevoegdheid tot verbodenverklaring aan de minister die ten koste gaat van de huidige voor rechtspersonen met waarborgen omklede rechtsgang. De nieuwe mogelijkheid wordt bovendien bij een politiek orgaan gelegd. Dit roept de zorg op dat in de toekomst ‘de waan van de dag’ bij de besluitvorming een grotere rol kan krijgen dan een rechtstatelijke afweging van de betrokken belangen en grondrechten.