De betrokkenheid van notarissen bij witwassen en fraude is gering. Dit concludeert professor Bob Hoogenboom van Nyenrode Universiteit in het rapport Samen dat donderdag is gepubliceerd. Ook schrijft hij dat publiek-private samenwerking bij voorkoming en bestrijding van fraude en witwassen zich verbreedt en verdiept en doet hij aanbevelingen voor verbetering hiervan.
Hoogenboom heeft onderzoek gedaan naar draagvlak onder notarissen, makelaars en taxateurs voor naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Ook keek hij naar de betrokkenheid van notarissen, makelaars en taxateurs bij witwassen en fraude en naar samenwerking bij het voorkomen en bestrijden van witwassen en fraude. Het onderzoek is voortgekomen uit het Team Locaties in opdracht van VNO-NCW en MKB-Nederland. Minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid, die het onderzoek heeft gefinancierd, heeft het rapport donderdag naar de Tweede Kamer gestuurd.
Pleidooi
In 2019 heeft de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) gepleit voor nader onderzoek naar georganiseerde criminaliteit en de betrokkenheid van notarissen daarbij. Ook de Tweede Kamer heeft in 2019 verzocht te onderzoeken wat de rol is van onder andere financiële dienstverleners, accountants en notarissen bij het verduisteren van crimineel verkregen geld. Het rapport Samen komt hieraan tegemoet.
Conclusies
Hoogenboom concludeert dat het aantal meldingen en het draagvlak voor de Wwft toenemen. Tegelijkertijd constateert hij opstandige betrokkenheid. De onderzoeks-, meld- en bewaarplicht van de Wwft worden niet altijd nageleefd. Het aantal zaken, afgezet tegen het totaal aantal poortwachters en het totaal aantal tucht- en strafrechtelijk witwaszaken is echter beperkt. In de afgelopen 20 jaar zijn notarissen en makelaars veroordeeld voor fraude (valsheid in geschrifte, misbruik derdengeldenrekening), maar de omvang hiervan is op basis van bestaande registraties gering. Er is geen openbare informatie over of bewijs voor corruptie van de onderzochte poortwachters door de georganiseerde drugscriminaliteit. Er is sprake van een mix van aannames, (theoretische) risicoanalyses, gebruik van casuïstische kennis en ondermijningstaal. De beelden over poortwachters zijn sterker dan de geregistreerde feiten, schrijft Hoogenboom. Wat betreft samenwerking ziet hij dat deze binnen de overheid toeneemt. Ook verdiept en verbreedt de publiek-private samenwerking zich. Tegelijkertijd leeft er onvrede over de beperkte mogelijkheden van informatie-uitwisseling. Meer samenwerking is onontbeerlijk.
Aanbevelingen
Het rapport bevat diverse aanbevelingen wat betreft draagvlak, betrokkenheid en samenwerking. De KNB en brancheverenigingen in de makelaardij moeten volgens Hoogenboom nog meer de morele toon van de maatschappelijke functie van poortwachters ten aanzien van witwassen en fraude zetten. Ook moet niet alleen over uitspraken, onderzoeken en veroordelingen in relatie tot notarissen en makelaars worden gecommuniceerd (negatieve taal), maar ook over de bijdragen (meldingen, samenwerking in concrete onderzoeken, signalen) van notarissen en makelaars aan voorkoming en bestrijding van fraude en witwassen (positieve taal). Verder doet Hoogenboom diverse aanbevelingen op het gebied van samenwerking en informatie-uitwisseling. Tussen overheden, met poortwachters en tussen private partijen onderling.
Goede basis
De KNB is tevreden dat wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar onder meer de betrokkenheid van notarissen bij witwassen en fraude en samenwerking bij de aanpak hiervan. Dit onderzoek heeft geleid tot een waardevol rapport dat een goede basis vormt voor een vervolg over dit onderwerp op basis van feiten en niet van beelden. De KNB vindt dat met name moet worden ingezet op meer kennisdeling en informatie-uitwisseling. De KNB spant zich in voor concretisering hiervan.
Meer informatie: KNB, Jacco Sjerps, j.sjerps@knb.nl, 070 3307226