Casus
Klaagster is de dochter van erflater en erflaatster. Erflaatster heeft de broers van klaagster tot enige erfgenamen benoemd. Eind 2021 hebben klaagster en de erfgenamen een vaststellingsovereenkomst gesloten over de afwikkelingen van de nalatenschappen van erflater en erflaatster. Daarin is bepaald dat de woning van erflaatster aan klaagster werd toebedeeld. Vervolgens heeft de rechtbank de (primaire) executeur op verzoek ontslagen en een broer benoemd tot (opvolgend) executeur-afwikkelingsbewindvoerder. Klaagster vorderde in een procedure bij de rechtbank levering van de woning en op 9 oktober 2023 heeft de notaris de akte gepasseerd. Deze akte is getekend door de executeur-afwikkelingsbewindvoerder in zijn hoedanigheid als erfgenaam, executeur-afwikkelingsbewindvoerder en schriftelijk gevolmachtigde van klaagster. Klaagster betwistte deze volmacht.
Tussen de executeur-afwikkelingsbewindvoerder en de klaagster was onenigheid over de staat waarin de woning aan klaagster was geleverd (onder andere schade aan het raamkozijn). Hierover hebben zij een schikking getroffen. Klaagster heeft de notaris bericht dat zij een klacht ging indienen, tenzij de notaris 5.000 euro betaalde als schadevergoeding voor het herstel van het raamkozijn. De notaris reageerde hier afwijzend op.
De klacht
- Passeren van een akte van verdeling/levering van de nalatenschap zonder klaagster daarvan vooraf noch achteraf in kennis te stellen. De notaris heeft opzettelijk klaagster niet geïnformeerd.
- Handelen zonder geldige volmacht.
- Volmacht was niet aan de akte gehecht.
- Handelen in strijd met artikel 3:182 BW door het niet opnemen van alle partijen in de akte, waardoor de akte vernietigbaar is.
- Niet afgeven van een afschrift van de akte.
- Schending van de geheimhoudingsplicht.
Het verweer
Klaagster hadt geen redelijk belang bij de klacht. Zij was opgelucht dat de woning was toebedeeld en gebruikte het tuchtrecht als pressiemiddel om een vordering op haar broer via de notaris te verhalen.
Uitspraak: deels gegrond met oplegging van een maatregel
Het oordeel
Ontvankelijkheid: het recht om te klagen over de gang van zaken is niet tenietgegaan door het bereiken van het gewenste resultaat (de levering van de woning). In de vaststellingsovereenkomst van partijen is geen volmacht aan de notaris opgenomen en daarnaast was er ruim twee jaar verstreken sinds het sluiten van deze overeenkomst. De bevoegdheid van de afwikkelingsbewindvoerder ziet niet op het geleverd/toegedeeld krijgen van goederen. Klaagster had met de levering/toedeling moeten instemmen. Omdat dit klachtonderdeel gegrond is, komt de kamer niet toe aan het klachtonderdeel over de aanhechting van de volmacht.
Klaagster had als erfgenaam en verkrijger van de woning recht op een concept en een afschrift van de akte. Ook al was de afwikkelingsbewindvoerder bevoegd om namens haar te leveren, dan nog moet er een concept en een afschrift worden afgegeven om partijen te informeren. De executeur/afwikkelingsbewindvoerder handelde niet alleen namens zichzelf. Alle partijen hadden als deelgenoot in de akte moeten worden opgenomen.
De kamer oordeelt dat de notaris zijn geheimhoudingsplicht niet heeft geschonden. Rectificatie van de akte was alleen mogelijk na het informeren van de executeur-afwikkelingsbewindvoerder, waarmee deze informatie niet onder de geheimhoudingsverplichting viel. Klaagster heeft de woning toegedeeld gekregen en gelijk doorverkocht. Daardoor lijkt het dat zij niet in enig feitelijk belang is geschaad en haar enige doel is de kosten van de schade van een kozijn te verhalen. Toch heeft de notaris de eisen van de zorgvuldigheid – de betrokken partijen vooraf informeren, partijen vermelden in de akte, zich vergewissen van de instemming van alle partijen en hun een afschrift toezenden – ernstig geschonden. Zijn handelswijze kan ernstige problemen opleveren, al was het maar dat de nieuwe eigenaar geen verzekering heeft kunnen regelen.
De kamer legt de maatregel berisping op.
Kamer voor het notariaat Den Haag 18 december 2024, ECLI:NL:TNORDHA:2024:21
Opmerking
De veelheid van ruzie en procedures kan het zicht vertroebelen op de rechtshandelingen die in de akte plaatsvinden. Laat een akte van verdeling altijd kritisch tegenlezen door een collega die niet bij de behandeling van het dossier is betrokken. Met de opkomst van de executeur/afwikkelingsbewindvoerder is het van belang dat juist de notaris de belangen van de erfgenamen zoveel mogelijk behartigt en zich niet opstelt als partij-notaris van de executeur/afwikkelingsbewindvoerder. Al bij het maken van een testament moet de notaris de testateur informeren over de gevolgen die de grote macht van de executeur/afwikkelingsbewindvoerder kan hebben voor de erfgenamen.