Binnen het notariaat zijn tal van notaris-mediators aan het werk. Het notariaat speelt een belangrijke rol bij het voorkómen van juridische geschillen en het oplossen daarvan, als zij toch zijn ontstaan. Om geschillen te voorkomen, raadpleegt men een notaris. Als zodanig is de notaris ook maatschappelijk erkend.
Voor het geval toch conflicten ontstaan, zoeken partijen vaak de notaris op bij het oplossen daarvan. Met name op het gebied van erfrecht en verdeling in huwelijksgoederenrecht weten partijen de weg naar de notaris te vinden, ook wanneer ze op deze rechtsgebieden kleine of grote conflicten hebben. De notaris is langs deze weg al vanouds een bemiddelaar met een belangrijke bijdrage aan het rechtsbestel.
Als een notaris een actieve rol heeft gespeeld bij de oplossing van een conflict, worden nog maar weinig zaken voorgelegd aan de rechter. Bij de afwikkeling van nalatenschappen bijvoorbeeld waarbij zich problemen voordoen, bereikt naar schatting minder dan 1 procent van die gevallen de rechter en wordt door het notariaat de rest van de gevallen opgelost. In bijna al die gevallen betreft het een wijze van conflictoplossing die dichtbij mediation ligt.
Ook bij de geformaliseerde mediations is het notariaat betrokken. Verschillende notarissen deden de afgelopen jaren mee aan de projecten bij de rechterlijke macht en gefinancierde rechtsbijstand.
Voordeel mediation door notaris
Het grote voordeel van mediation door een notaris, is dat een mediation kan worden afgesloten met een notariële akte. De mediationpartijen zijn dan zonder gerechtelijke procedure in het bezit van een executoriale titel. Dit kan een verder verlichting van de werklast van de rechterlijke macht opleveren en voorkomt vertraging in de uitvoering van de vaststellingsovereenkomst voor partijen.
Uiteraard kan het mediationresultaat van een mediation die niet is begeleid door een notaris-mediator, maar door een andere mediator, nog wel met een notariële akte worden afgesloten. In dat geval moet een notaris de vaststellingsovereenkomst die het resultaat is van de mediation vastleggen in een notariële akte.