Het Bureau Financieel Toezicht (BFT) heeft vorig jaar 82 onderzoeken gedaan bij het notariaat. Dat zijn er iets minder dan een jaar eerder. Wel zijn de uitgevoerde onderzoeken omvangrijker dan voorgaande jaren. Dat blijkt uit het jaarverslag van het bureau.
Het aantal betrokkenen bij de onderzoeken – zowel notarissen als gerechtsdeurwaarders – was hoger. Voor de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) heeft het BFT 48 bijzondere onderzoeken en 28 schriftelijke onderzoeken uitgevoerd.
Waarschuwingsbrieven
Uit deze onderzoeken vloeiden verschillende handhavingsmaatregelen voort. Zo kregen 97 notarissen een waarschuwingsbrief, heeft het BFT 8 keer een handhavingsgesprek gevoerd en is 15 keer een tuchtklacht ingediend. Daarnaast kregen 14 notarissen een boete vanwege een overtreding van de Wwft.
Poortwachtersrol
Het notariaat is zich volgens het jaarverslag (pdf, 3,72 MB) ook meer bewust van de poortwachtersrol. Die rol betekent volgens het BFT niet dat een notaris nooit een fout of vergissing mag maken. Vandaar dat het BFT regelmatig met poortwachters in gesprek gaat. Komt een notaris er naderhand achter dat hij iets verkeerd heeft gedaan, dan kan dit altijd worden gemeld. Beter een fout herstellen dan blijven volhouden dat er geen fouten zijn gemaakt, aldus het BFT.
Transacties
Het BFT heeft vorig jaar extra aandacht besteed aan het oprichten van rechtspersonen en aan aandelenoverdrachten. Een notaris moet voorkomen dat hij een schakel wordt in transacties die verband kunnen houden met witwassen en financieren van terrorisme. Dat bevestigde de tuchtrechter vorig jaar. Zo moet een notaris dienst weigeren als er teveel onzekerheid is over de aard en noodzaak van een transactie.
Derdengeldenrekeningen
Verder blijkt dat het saldo op derdengeldenrekeningen van het notariaat flink is gestegen. Eind 2020 stond hier 8,3 miljard euro op. Dat is 48 procent meer dan eind 2019. Toen stond er 5,6 miljard euro op de derdengeldenrekeningen. Het jaar 2020 was financieel dan ook een goed jaar voor het notariaat. De meeste notariskantoren hebben het uitzonderlijk druk gehad en met name in het vierde kwartaal zijn veel akten gepasseerd. Toch zijn er kantoren met een bewaringstekort. In de meeste gevallen zijn dit steeds andere kantoren. Vanwege bewaringstekorten zijn begin dit jaar enkele notarissen uit het ambt ontzet. Deze zaken zijn vorig jaar door het BFT in gang gezet.
Hoog risico
Eind 2020 ziet het BFT 30 notariskantoren als een verhoogd risico, waarvan 9 vanwege de kwaliteit of integriteit. Deze kantoren worden door het BFT extra in de gaten gehouden. Dat kan betekenen dat ze bijvoorbeeld extra cijfers moeten inleveren, zoals wekelijkse (bewarings)overzichten. Eind 2019 werden nog 37 notariskantoren beschouwd als een verhoogd risico.
Doorontwikkeling BFT
Ondertussen heeft het BFT ook gewerkt aan de eigen doorontwikkeling. De afgelopen jaren zijn er stappen gezet op het gebied van het data gedreven werken, het experimenteren met andere manieren van (preventieve) toezichtinterventies en in de samenwerking met stakeholders zoals de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB). Volgens de toezichthouder biedt dit een stevige basis om het toezicht relevanter en impactvoller te maken voor de onder toezicht staande beroepsgroepen.