Levering aandelen voor 1 euro

Casus

Klager krijgt in september 2016 een lening van 49.000 euro van de heer Poot, handelend namens een bv, te betalen in twee termijnen van 24.500 euro. De eerste termijn zou worden verstrekt bij de overdracht van de aandelen in (de nieuwe werkmaatschappij) Werk bv en de tweede termijn uiterlijk vier maanden later.
In april 2017 mailt een medewerkster van het kantoor van de notaris de ontwerpakte van de aandelenoverdracht. Vervolgens mailt zij een gewijzigde akte aan partijen, met het verzoek de koopsom van de aandelen te vermelden. Daarop antwoordt klager dat hij akkoord gaat en dat hij begrijpt dat Poot ook akkoord is.
In juni 2017 passeert de notaris de akte van levering van aandelen Werk bv, waarbij klager als verkoper, handelend voor zich en als bestuurder van K Holding en Werk bv, de helft van de aandelen Werk bv aan zijn K Holding levert. De koopsom voor de aandelen bedroeg 1 euro. De andere helft van de aandelen Werk bv wordt aan X bv geleverd. Daarover voert Poot via een andere bv het bestuur.
Poot heeft het te lenen bedrag niet aan klager uitbetaald. In 2018 defungeert de notaris.

De klacht

De notaris heeft klager onjuist en/of onvolledig geïnformeerd over Poot. Bij het passeren van de akte bleek dat de notaris niet over het eerste termijnbedrag van de lening beschikte. Klager heeft toen, onder druk gezet door de notaris, toch de akte ondertekend, terwijl hij zelf had voorgesteld het passeren uit te stellen.

Het verweer

De behandelaar van het dossier heeft klager op de dag van passeren meegedeeld dat Poot de eerste tranche zou overmaken aan Werk bv. Deze dossierbehandelaar heeft klager geadviseerd om pas na ontvangst van dit bedrag te tekenen.

Het oordeel

Niet gebleken is dat de notaris met klager de koopprijs van de aandelen heeft besproken. Die koopprijs had, in het licht van de verdere transactie, vragen moeten oproepen bij de notaris en hij had daarover navraag moeten doen bij partijen. Evenmin is gebleken dat de notaris met klager heeft besproken welke consequenties het ondertekenen van de akte voor klager zou hebben, nu de eerste tranche van de lening nog niet door de notaris of klager was ontvangen.
De notaris had er ook voor kunnen kiezen om (klager uitdrukkelijk te adviseren) de overdracht uit te stellen, hetgeen in het belang van klager was. In feite heeft klager de aandelen immers voor het bedrag van 1 euro geleverd, terwijl de waarde daarvan volgens de balans 16.022 euro bedraagt. Het is de taak en verantwoordelijkheid van de notaris om klager dan voor te lichten en te bevragen waarom reden hij het risico nam de aandelen in feite (bijna) voor niets weg te geven. Dat heeft de notaris niet gedaan.

De maatregel

De kamer acht de verweten gedraging van de notaris ernstig. De notaris heeft zich er niet van verzekerd dat klager door ondertekening van de akte voldoende de gevolgen daarvan onderkende. Dat is nu juist zijn verantwoordelijkheid als notaris. Deze ambtsplicht gaat dus verder dan het geven van een algemene toelichting.

De notariskamer legt de maatregel berisping op met een boete van 5.000 euro.

Kamer voor het notariaat Amsterdam, 1 december 2020 ((nog) niet gepubliceerd)

Opmerking

Een levering voor 1 euro vereist altijd onderbouwing in het dossier en Belehrung van partijen. Doorvragen is essentieel als er geldstromen plaatsvinden die door partijen niet als koopsom worden gekwalificeerd, maar wel samenhangen met de transactie. Was (een deel van) de lening niet eigenlijk een koopsom en waarom betaalt klager deze koopsom dan terug?