'Onbestaanbaar, onbegrijpelijk en onvergeeflijk'
Maar vertrouwen is meer. Het is ook het vertrouwen in en binnen je eigen kantoor en beroepsgroep. Vertrouwen is de basis voor een veilige omgeving waarin iedereen zich op zijn of haar gemak voelt en daardoor in staat is op een goede manier het werk te doen. Het uiteindelijke resultaat hiervan zijn tevreden klanten en daarmee is de cirkel rond.
Mokerslag
Vertrouwen moet je verdienen en het is de kunst om het niet te beschamen. Daarmee kom ik meteen op de realiteit van de dag. De afgelopen periode was zwaar voor het aanzien van – en vertrouwen in – het notariaat. Begin dit jaar werd een aantal notarissen uit het ambt gezet, omdat zij handelingen hebben verricht of juist nagelaten waardoor het vertrouwen in de notaris werd beschaamd en aangetast. Recent kwam daar de mokerslag van de affaire Oranje bij. Een notaris die niet enkel zijn Belehrungsplicht schond, zijn werk niet zorgvuldig deed of een verklaring aflegt die hij niet had mogen afleggen; nee, deze notaris fraudeerde keihard en deed wat de grootste doodzonde is in onze professie: gelden van derden naar zich toetrekken en niet zo weinig ook. Dat is onbestaanbaar, onbegrijpelijk en onvergeeflijk.
Boosheid
Gezien de omvang van de zaak sprongen media en politiek er bovenop, ook omdat het het kantoor van de landsadvocaat betreft. Zelfs Youp van ’t Hek besteedde er aandacht aan in zijn zaterdagcolumn in NRC. Met deze affaire lijkt het vertrouwen in het notariaat als sneeuw voor de zon verdwenen. Door een actie van een eenling is vertrouwen omgeslagen in wantrouwen. En dat snijdt alle bijna 3.400 notarissen, toegevoegd notarissen en kandidaat-notarissen in Nederland diep in hun ziel. Ik heb veel reacties gezien en gehoord waar het wantrouwen en de boosheid van afspatte, niet alleen vanuit de maatschappij, maar ook intern binnen het notariaat. Boze reacties die heel begrijpelijk zijn, maar onderlinge boosheid is niet de oplossing.
Betrouwbaar
Wat moet hier dan wel gebeuren? De rust bewaren, laten zien en merken waar (nagenoeg) het gehele notariaat wel voor staat: de vertrouwenspersoon waar je van op aan kunt, die garant staat voor rechtszekerheid en waar derdengelden gewoon altijd veilig zijn. Hoe ernstig en beschadigend ook, dit soort fraudes komen zo goed als altijd uit. De betrokken notaris wordt uit zijn ambt gezet en gedupeerden worden uiteraard schadeloos gesteld. We moeten daarom blijven aantonen dat in ons vakgebied een goed evenwicht bestaat tussen handelingsruimte en controle, wat essentieel is voor zelfreinigend vermogen. De verschillende onderzoeken in de affaire Oranje leiden, hoop ik, tot nieuwe inzichten die de kans op nieuwe affaires nog kleiner maken. Want laten we wel wezen, 99,5 procent van het notariaat is volstrekt betrouwbaar.