'Zonder vertrouwen is mediation een onmogelijk traject'

'Conflicten vond ik altijd al boeiend. Daarom besloot ik zeven jaar geleden de opleiding tot mediator te volgen via de Vereniging van Mediators in het Notariaat (VMN). Die heeft mij veel gebracht. Wat mij het meest trof, was dat ik de mens leerde zien achter zijn juridische vraag. Wekelijks heb ik wel een mediation, soms twee. Doorgaans is echtscheiding de aanleiding, een enkele keer spelen er conflicten rondom een nalatenschap.'

Groeiend vertrouwen

'Mensen moeten op z’n minst een klik met mij hebben, daarom is de eerste bijeenkomst altijd vrijblijvend. In het begin benadruk ik: jullie moeten het samen oplossen. Een relatie kun je maar beter netjes afhechten, ook als er geen kinderen zijn. Het is voor iedereen beter om een jarenslepend getouwtrek te voorkomen.
Ondanks goede intenties kan dat best lastig zijn. Laatst had ik een stel dat diametraal tegenover elkaar stond: over hun kinderen, de omgangsregeling, hun woning en geld. Hoe breng ik dit tot een goed eind, dacht ik. Maar vooraf hadden zij zich voorgenomen er samen uit te komen. En als mensen zich dat voorhouden, kómen ze er ook samen uit.'

'Zonder vertrouwen over en weer is mediation een onmogelijk traject. Mensen leggen hun ziel en zaligheid bij mij op tafel en moeten voelen dat hun geheimen veilig zijn en ik integer ben. Vertrouwen groeit als beide partijen ervaren dat zij worden gehoord. Soms komt iemand almaar terug op een situatie of gebeurtenis. Dan zit daar kennelijk iets en kunnen we pas verder nadat dat pijnpunt op tafel ligt. Als iemand iets verzwijgt, is dat vaak omdat diegene zich schaamt of zich schuldig voelt. Bijvoorbeeld omdat hij al een nieuwe partner heeft en die verborgen houdt. Dan kan ik wel zeggen: vertel het maar, maar daar gaat soms tijd overheen.'

Sympathie

'Het komt voor dat mensen elkaar bedreigen in de spreekkamer of dreigen met zelfdoding. Ook in die gevallen ga ik het gesprek aan. Een enkele keer adviseer ik iemand een therapeut in te schakelen. Bij echt agressief gedrag schors ik. Dan vraag ik ieder apart de kamer te verlaten om af te koelen. Als we besluiten die dag niet verder te gaan, probeer ik toch zo’n sessie goed af te sluiten. Want iemand die kwaad weggaat, moet ook weer terug en ik wil voorkomen dat de situatie lastiger wordt dan die al is.
Natuurlijk denk ik weleens: hoe moet dit verder? Maar ik heb geleerd andermans problemen te laten waar ze horen: bij hen. Ik doe mijn werk met liefde, maar het is hun probleem.'

'Als mijn sympathie vooral naar één partij uitgaat, probeer ik dit niet te laten blijken. Soms spelen er situaties waarbij kinderen de dupe dreigen te worden, is er sprake van huiselijk geweld of drankproblemen. Het doet er niet toe wat ik ervan vind, alles heeft een oorzaak. Een enkele keer zegt een cliënt: dit is wel geheim, hè? Dan antwoord ik: absoluut en als ik toch iets zou doorvertellen, moet je mij tuchtrechtelijk aansprakelijk stellen, want dan ben ik niet geschikt voor dit vak. Gelukkig heb ik geen enkele neiging om met buitenstaanders te praten over wat ik in de spreekkamer hoor.'

Psychologische gespreksvoering

'Terugblikkend zie ik dat ik van jongs af al ruzies suste en mensen weer bij elkaar wilde brengen. Wel voel ik me gezegend met mijn wetskennis, want partijen die oplossingen proberen te vinden, vragen dikwijls wat de juridische implicaties zijn van een keuze. Dan is het prettig dat ik die kan toelichten.'

'Mediation heeft mij veranderd. Ik reageer anders op opmerkingen die ik vroeger zou hebben opgevat als persoonlijke kritiek. Tegenwoordig denk ik: wat zit hier achter? Laatst gooide een collega op een vrijdagmiddag wat dossiers op mijn bureau met een korzelig briefje erbij. Jaren geleden zou ik me aangevallen hebben gevoeld, maar nu dacht ik: wat gebeurt hier en ging met haar in gesprek. Dat klaarde de lucht.
Ook privé brengt het mij veel. Mijn partner en ik hebben drie kinderen en aanvankelijk bedacht ik als moeder oplossingen voor hun ruzies. Tegenwoordig zeg ik steeds vaker: los het samen maar op. Dat werkt heus niet altijd, maar leidt soms tot verrassende uitkomsten waar ik zelf niet opgekomen zou zijn.'

Gecertificeerd

'Als mediator ben ik lid van de VMN. Om als mediator gecertificeerd te blijven, moet je verplichte cursussen volgen. Ook niet-juridische, zoals psychologische gespreksvoering. Daarmee voorkom je dat je dingen op de automatische piloot doet. Jaarlijks zijn er twee verplichte bijeenkomsten met notaris-mediators en behandelen we casussen en waar we tegenaan lopen in de praktijk. Mediation wordt voornamelijk ingezet bij echtscheidingen, maar zou bij tal van conflicten – ook zakelijke –  veel kunnen bereiken. Hoe mooi is het niet om ruziënde partijen samen op weg te helpen? Bovendien kunnen ze de druk op de rechterlijke macht drastisch verminderen.'