'De conclusies van het BFT zijn als een ware schokgolf over het kantoor gespoeld'
Casus
De notaris start eind 2016 zijn eigen kantoor, in maatschap met de kandidaat-notaris (samen: ‘de notarissen’). Vanwege deze start doet het Bureau Financieel Toezicht (BFT) in 2018 een financieel onderzoek, later uitgebreid met de onderdelen kwaliteit en integriteit.
Dossier 1: Levering en hypotheek
Verkoper bv verkoopt aan Koper bv. Er zijn nog minstens vijf dossiers waarbij Koper bv binnen een korte tijd aankoopt via de notaris. De koopsom is 400.000 euro. De WOZ-waarde voor 2016 bedraagt 620.000 euro. De hypotheek komt van de heer Snip, die samen met de notaris en een derde bestuurslid is van Stichting Stak, de middellijk enig aandeelhouder van Koper bv.
Dossier 2: Cessie hypothecaire vordering Stichting Snip
De notaris passeert een akte van Cessie. Een stichting van de heer Snip is schuldeiser en levert haar aandeel in twee hypothecaire vorderingen, waaronder de vordering op Koper bv, aan de heer Snip persoonlijk.
Dossier 3. Levering en hypotheek
Verkoper is Huisjes bv, kopers zijn twee aannemers. De koopsom bedraagt 2.100.000 euro, gefinancierd met:
- een hypotheek bij de bank, hoofdsom 2.450.000 euro;
- particuliere geldleningen bij derden groot 410.000 en 240.000 euro.
De gezamenlijke WOZ-waarde 2017 is 1.506.000 euro.
Dossier 4: Leveringen appartementsrechten
- Levering door Beheer bv van haar aandeel aan de heer Koops voor 300.000 euro. De bestaande hypotheek is een dag voor de levering overgesloten. Het bedrag voor de aflossing van de hypotheek is overgeboekt door Aflos bv, een andere bv van de aandeelhouder van Beheer bv.
- Levering door Invest bv van haar aandeel aan Koops. De koopsom bedraagt 325.000 euro. De koopsom wordt omgezet in een geldlening.
- Levering door Aflos bv aan haar aandeelhouder voor 650.000 euro. De koopsom wordt omgezet in een geldlening.
Dossier 6: Levering
De kandidaat-notaris passeert als waarnemer de levering van een pand door een Griekse verkoper aan een Griekse koper die in Zwitserland woont. De koopsom is deels voldaan door overboeking van een Zwitserse bankrekening op naam van een Panamese vennootschap naar een daaruit niet op te maken bankrekeningnummer. Het restant komt van een Luxemburgse bankrekening.
Dossier 7: Statutenwiiziging en levering aandelen
De notaris passeert een statutenwijziging en de levering aandelen in Handel bv door de bv’s van de aannemers uit dossier 3 voor 120 euro. Aan de akte zit een blanco balans van één A4, waaruit blijkt dat er een negatief eigen vermogen is van 18.617 euro ontstaan vanwege een schuld aan de aandeelhouder. De vennootschap is een jaar daarvoor door de notaris opgericht. Alle contacten in verband met deze transactie verlopen via een derde. Van geen enkele betrokken persoon is de identiteit geverifieerd, laat staan een (verscherpt) cliëntenonderzoek uitgevoerd.
Volgens het rapport van het BFT zijn in verschillende dossiers subjectieve indicatoren aanwezig om te veronderstellen dat de transacties verband kunnen houden met witwassen of het financieren van terrorisme en dus als ongebruikelijke transacties in de zin van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) konden gelden. In geen van deze dossiers is melding van een ongebruikelijke transactie gedaan en evenmin is vastgelegd welke afwegingen ertoe hebben geleid die meldingen niet te doen.
De klacht
De notarissen hebben onvoldoende invulling gegeven aan de (zorg)plichten die tezamen de poortwachtersrol van de notaris vormen. De dossiers bevatten geen vastlegging van de wetenschap die voortvloeit uit eerdere contacten, in andere dossiers. Daarnaast heeft de notaris met zijn nevenfuncties in strijd met zijn onafhankelijkheid en onpartijdigheid gehandeld.
'Klacht gegrond met oplegging van een maatregel'
Het oordeel
De notarissen hebben niet stilgestaan bij de vraag of zij hun diensten moesten weigeren en/of (verscherpt) cliëntenonderzoek moesten doen. De vastgestelde normschendingen illustreren de lichtvaardige en onzorgvuldige wijze waarop de notarissen hun ambt hebben uitgeoefend. De notarissen hebben hun fouten ingezien. Het onderzoek van het BFT heeft geleid tot een fundamentele wijziging van de inrichting van alle dossiers en van de werkwijze van het gehele kantoor. De notarissen hebben aangevoerd dat het onderzoek en de conclusies van het BFT als een ware schokgolf over het kantoor zijn gespoeld. De kamer vraagt zich echter af of de notarissen wel zijn doordrongen geraakt van de ernst van de geconstateerde normschendingen.
De notariskamer legt de maatregel schorsing voor zes weken c.q. ontzegging van waarnemingsbevoegdheid voor drie weken op.
Kamer voor het notariaat Amsterdam, 9 februari 2021 (nog) niet gepubliceerd.
Opmerking
Kennelijk vonden de notarissen het normaal dat er zaken worden gedaan zoals omschreven, mede middels dubieuze nevenfuncties. Hoeveel kantoren werken op vergelijkbare wijze mee aan de ondermijning van onze rechtsstaat?