Er is veel veranderd in die 30 jaar. En daarbij denk ik niet alleen aan de vrije tarieven en het toegenomen ondernemerschap in het notariaat. Door de verdergaande automatisering en globalisering en de mobiele communicatie, is de manier van werken anders geworden. Alles gaat sneller en professioneler. Dat vraagt flexibiliteit en creativiteit. Daardoor was en is het nooit saai.
Blijven hameren
De regelgeving rondom de functie van notaris is enorm toegenomen, een ontwikkeling die nog volop gaande is. Daarmee is het spanningsveld tussen de maatschappelijke rol van poortwachter en onze primaire taak cliënten te adviseren en bij te staan, steeds pregnanter geworden. Het vraagt de nodige stuurmanskunst daar het evenwicht in te bewaren. Ik hoop dat de overheid oog houdt voor dit wankele evenwicht en het belang blijft zien van onze primaire taak in deze maatschappij. Als notariaat moeten we daarop blijven hameren en ons niet te veel vastklampen aan de rol van poortwachter.
Uit de verf
Een andere trend is dat de toegenomen professionalisering een steeds grotere behoefte aan standaardisering oproept. Alles moet steeds sneller en kan efficiënter. Dat is fijn, want daarmee wordt – als het goed is – de kwaliteit van ons product beter. De kans op fouten wordt immers kleiner. En wanneer de hele logistiek rondom de productie van akten efficiënter gaat, kunnen wij meer focussen op advisering rondom de akte. Daar ligt onze toegevoegde waarde en het is veel leuker. Maar die advisering moet dan wel voldoende uit de verf komen. En ik hoop dat de standaardisering geen doel op zich gaat worden, want dan schieten we ons doel voorbij en hollen we ons vak uit.
Reputatie ondermijnen
De laatste trend die ik hier wil noemen, is wat ik de verschuiving van risicomanagement naar reputatiemanagement noem. Daar bedoel ik het volgende mee. Een van onze belangrijke taken is het in kaart brengen van de risico's voor onze cliënten om die vervolgens zo veel mogelijk te beperken. Maar door de toegenomen informatiedichtheid – de beschikbaarheid van big data – zijn die risico's steeds gemakkelijker te kwantificeren en – wanneer het om zakelijke risico’s gaat – ook gemakkelijker te verzekeren. Onze rol verandert daar dus. Daar staat tegenover dat de reputatie van cliënten steeds kwetsbaarder wordt. Door de huidige platforms en netwerken kan iedereen in theorie de reputatie van een bedrijf ondermijnen. De maatschappij is kritischer geworden en stelt hogere eisen aan maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. In de praktijk zie ik dat wij op dit gebied juist meer zijn gaan adviseren. Dat past denk ik ook in de kritische rol die de samenleving meer en meer van ons verwacht.
Voorrecht
Maar een ding is in de afgelopen dertig jaar niet veranderd. Dat is het contact met mensen. Ik heb het voorrecht gehad om samen te werken met een geweldig team waarvan ik veel liefde en vriendschap heb ervaren. We hebben met hart en ziel gewerkt voor al die cliënten: grote, kleine, leuke en soms minder leuke. Mensen die mij vertrouwden en veel toevertrouwd hebben, die ambities, toekomstplannen en zorgen met mij hebben gedeeld. Mensen waar ik in de laatste dagen van hun leven nog heel dichtbij mocht komen. Allemaal mensen voor wie ik iets heb mogen betekenen. Daar ben ik ongelofelijk dankbaar voor. Ik hoop dat ieder van u (ooit) terug mag kijken op net zo'n prachtige tijd in het notariaat. Wat hebben we toch een mooi vak!