‘Wat is een mooier vak, hoogleraar zijn of ondernemer? Dat is moeilijk. Ik ben hoogleraar global economy en governance, dat gaat eigenlijk over economische orde en wanorde. Maar daarnaast ben ik ondernemer én misschien is dat dan nog wel een mooier vak. Het mooie van ondernemerschap is dat het helemaal aan jezelf ligt hoever je ergens mee komt. Niemand heeft in de hand of het buiten regent of dat de zon schijnt, maar wel wat zijn of haar eigen initiatieven en handelingsmogelijkheden zijn. Het staat je volkomen vrij om een idee dat je hebt morgen proberen te verwerkelijken.’
De ruimte
‘In onze opleidingen sta ik alleen voor klassen met volwassen mensen. De lessen hebben altijd betrekking op mensen in eindverantwoordelijke functies. Het gaat over besturen, toezichthouden, ondernemen en leiderschap. Ook notarissen kom ik daar tegen. Mijn rol is met mensen ver en breed vooruit te kijken. Een van de grote economische ruimtes op dit moment is de ruimte. En daarin is nog niks geregeld. Welke satelliet is van wie? Wat als de een de ander de lucht uitschiet? Kortom: er komt een heel stuk nieuwe ruimte. Misschien krijgen we straks wel een Kadaster voor de ruimte. Wie weet. Denk dus visionair na over je beroep.’
Drie kwaliteiten
‘Een notaris heeft over het algemeen – net als ik vroeger – een hele solitaire opleiding gehad. Dan kom je in de praktijk en leer je met cliënten goed omgaan. Dat doe je op basis van je kennis en kunde. Maar daarnaast ben je op een gegeven moment ondernemer. Dat is heel wat anders. Als ondernemer heb je drie andere kwaliteiten nodig. Het vermogen tot initiatief nemen, het vermogen tot creëren en het vermogen tot verbinden. Als je gaat ondernemen – dat kan ook met ondernemend gedag in loondienst zijn – wordt je op die drie eigenschappen aangesproken. En daar kun je ook beter in worden. Ondernemen kun je dus leren. Dat wil niet zeggen dat iedereen er even goed in zal worden. Iedereen kan ook leren voetballen, maar er zit wel verschil in hoe goed.’
‘Met een andere denkwijze ga je ook met veel meer inspiratie de krant lezen’
Wereld groter
‘Ik probeer altijd structuur in het denken aan te leren. Met een andere denkwijze ga je ook met veel meer inspiratie de krant lezen. Doe meer met de data die er is. Kijk voorbij het kantoorwerk. Wie zijn mijn cliënten? Zij kunnen cliënt zijn vanaf het moment dat ze geboren worden tot het moment dat ze overleden zijn. Dat is misschien wel een andere benadering van je ondernemerschap. Misschien moet je wel iets voor doelgroepen gaan doen die nu nog helemaal niet aan het notariaat denken. Het hebben en houden van goede mensen is overigens net zo belangrijk als je cliënten kennen. Ik zou als medewerker liever voor een baas werken die zelf actief bezig is met de toekomst dan op een kantoor dat leeft bij de dag. Je kunt je kantoor dus aantrekkelijker voor personeel maken hiermee. En je kunt bij je personeel die ondernemendheid oproepen. Daar kun je zelf ook van groeien. Je kunt alleen maar transformeren als ondernemer als de mensen om je heen ook transformeren. Maak je wereld groter, groter dan jezelf.’