'Het specialisme geeft jezelf rust en de cliënt een goed gevoel'
Laurens Kelterman, notaris en voorzitter VON
‘Absoluut hot! Als bestuurslid van de Vereniging Ondernemingsrechtspecialisten Notariaat (VON) kan ik natuurlijk geen ander antwoord geven. Naar mijn idee zou een notaris tot specialist moeten worden opgeleid om met hoogwaardige kennis zijn of haar cliënten (en andere betrokkenen) op een bepaald gebied te adviseren, daarbij deel uitmakend van een team van (juridische en andere) specialisten. Uit dat advies komt dan veelal een notariële akte voort, maar vaak ook niet. De keerzijde is het gevaar van overspecialisatie: notarissen die zich niet meer kunnen bewegen op de andere rechtsgebieden dan het gebied waarbinnen ze werkzaam zijn. Of zelfs zozeer zijn (door)gespecialiseerd dat ze los van hun eigen deelonderwerp niet in staat zijn binnen dat rechtsgebied verder nog te signaleren. In mijn ideale wereld is iedere notaris specialist op een bepaald gebied en generalist op (een of meer van) de overige gebieden, of beter: in staat op die overige gebieden te signaleren. Deze notarissen zijn geconsolideerd in samenwerkingsverbanden (bijvoorbeeld binnen één kantoor, of regionaal georganiseerd) waarin ze als specialist optreden en als generalist op andere gebieden signaleren en vervolgens de juiste specialisten betrekken. Met zo’n systeem waarin het verschil tussen ‘huisarts-notarissen’ en ‘specialist-notarissen’, ook in de van toepassing zijnde beroepsregels, wordt onderkend en zij georganiseerd met elkaar samenwerken en elkaar versterken, wordt een toekomstbestendig notariaat neergezet.’
Ans Post, notaris en bestuurslid VASN
‘Zodra een student de masteropleiding notarieel recht heeft afgerond, begint veelal de kennismaking met de notariële praktijk. Men maakt kennis met de verschillende rechtsgebieden: personen- en familierecht, ondernemingsrecht en onroerendgoedrecht, en wellicht ook mediation, estate planning of agrarisch recht. We worden op de meeste kantoren opgeleid tot generalist, immers iedere kandidaat-notaris zal, als hij of zij eenmaal akten mag passeren, kennis moeten hebben van alle drie de rechtsgebieden, tenzij iemand meteen begint op een gespecialiseerd kantoor. Men begint aan een ontdekkingsreis door alle notariële rechtsgebieden, waarbij de kennis ook nog wordt ontwikkeld door de beroepsopleiding bij de SBN. Tijdens die reis blijkt al snel, dat je niet alles kunt weten van elk rechtsgebied. Het blijkt in deze tijd van snel wijzigende wetgeving bijna onmogelijk om alle wijzigingen bij te houden. En dan is het fijn om je te kunnen richten op datgene wat je leuk vindt en je vervolgens te kunnen specialiseren in dat rechtsgebied. Het geeft ook rust als je specialist in een bepaald rechtsgebied bent. Je gebruikt dan je kennis als bagage, kunt je werk beter overzien en ervaart daardoor minder stress. De helicopterview die je aan het begin van je reis hebt meegekregen, blijft belangrijk, maar het specialisme geeft jezelf rust en de cliënt een goed gevoel. De specialistenvereniging helpt met het geruste gevoel, door ondersteuning door middel van educatie en modellen. Je kunt de wijzigingen op het rechtsgebied waarin je gespecialiseerd bent goed bijhouden en bent daardoor een goede gesprekspartner met je cliënt, dus ja, opleiden tot specialist is hot!’
Fons Stollenwerck, hoofddocent Grotius Academie
‘Een van de kernwaarden van het notariaat is deskundigheid. De samenleving mag van de notaris ook verwachten dat hij die deskundigheid onderhoudt. Deskundigheid en het onderhouden daarvan zijn mijns inziens onderdeel van de notariële zorgplicht. Het publiek gaat er terecht vanuit dat de notaris het goed voor hem of haar regelt. De tijd dat een notaris alle notariële rechtsgebieden min of meer kon beheersen, ligt ver achter ons. De notariële “allesweter” stamt uit vervlogen tijden. De notaris moet op de hoogte zijn van alle ontwikkelingen, wetswijzigingen en rechtspraak op zijn specifieke vakgebied of vakgebieden. De notaris moet blijven studeren. Hou alle relevante juridische tijdschriften en rechtspraak maar eens goed bij. Naast een drukke praktijk is dat nagenoeg onmogelijk. In de ons “verwante” juridische beroepen – advocaat en belastingadviseur – wordt sinds jaar en dag gespecialiseerd. Onder de vleugels van de KNB zijn diverse notariële specialistenverenigingen werkzaam. In de behoefte aan specialisatie wordt ook voorzien door diverse leergangen en opleidingsinstituten. Als hoofddocent van Grotius neem ik die behoefte aan specialisatie ook waar. De postacademische specialisatieopleidingen van Grotius zijn populair en ze dragen zorg voor een gedegen en wezenlijke verdieping van kennis en inzicht in diverse (achttien!) rechtsgebieden. De deelnemers komen uit het notariaat, de advocatuur, het bedrijfsleven en de overheid. Aan de deelnemers worden hoge eisen gesteld en na afsluiting van de opleiding mag de geslaagde deelnemer zich terecht super specialist op het specifieke rechtsgebied noemen. De praktijk waardeert die specialisatie. Zonder (diepgaande) specialisatie zal de notaris bovendien steeds meer rechtsgebieden gaan verliezen aan andere rechtsbeoefenaren.’