'Robots worden de slimme heersers'
In veel van het hiervoor genoemde zit data-informatie. Alleen zijn we ons daar niet altijd bewust van. Laten we naar het voorbeeld van de auto kijken. Deze kan dankzij algoritmesoftware en data het rijgedrag aanpassen zonder menselijke tussenkomst. Het is een gadget, maar een waar we verder niet of nauwelijks bij stilstaan. We gebruiken het en daarmee klaar. De data-informatie van deze auto komt uiteraard steeds meer in het bezit van de producenten die hiermee een digitaal platform vormen. Een ander voorbeeld zijn de banken, dat zijn eigenlijk geen financiële instellingen meer waar je je geldzaken regelt, maar digitale platforms met een banklicentie. Dat merken we als we onze bankpas kwijt zijn. Blokkeren doen we zelf met de bank-app. En als je die niet hebt of er niet mee om kunt gaan, mag je naar het dichtstbijzijnde bankkantoor, dat natuurlijk niet meer dichtbij is. En dat is dan zeker voor de oudere klanten bepaald niet handig.
Drempels
Hiermee kom ik meteen op een belangrijk aandachtspunt. Want ook al is digitalisering veelal geaccepteerd, toch is er ook een grote groep mensen (in Nederland rond 2,5 miljoen) waarvoor de ontwikkeling te snel gaat en die niet of nauwelijks kunnen omgaan met digitale apparaten. Een digitale wereld en zeker ook een digitale overheid werpt drempels op voor deze groep. Ze beïnvloedt hun functioneren en brengt het ideaal van de inclusieve maatschappij in gevaar. We moeten voorkomen dat deze mensen worden buitengesloten. Daarom is het relevant dat digitale diensten veilig zijn en goed aansluiten op de gebruiker.
Gebruiksvriendelijk
Dan hebben we het over ‘digitale inclusie’. Een taak voor de overheid, maar uiteraard ook voor het notariaat. Ook wij moeten inspelen op wat mensen willen, begrijpen en nodig hebben. We hebben bij de toeslagenaffaire gezien waar het gebruik van algoritmes, ook bij de overheid, toe kan leiden. Het blijft altijd de vraag of de beslissingen van computers rechtvaardig zijn en of er genoeg oog blijft voor individuele omstandigheden. Van deze risico’s moeten we ons bewust blijven.
Ransomware
Een ander aandachtspunt zijn de bedreigingen die voortkomen uit alle apparaten die aan netwerken zijn verbonden. Meer dan negentig notariskantoren, maar ook ziekenhuizen, banken en fabrieken zijn al stilgelegd als gevolg van ransomware-aanvallen, met alle gevolgen van dien. Blijf jezelf dus de vraag stellen: wat gebeurt er met mijn data en is mijn apparatuur juist beveiligd?
Ethiek
Voor alle duidelijkheid: ik ben zeker niet tegen digitalisering - integendeel –, maar enigszins beïnvloed door het lezen van het boek ‘Griezelig slim’ van Mo Gawdat. Volgens Gawdat zal kunstmatige intelligentie rond 2050 een miljard keer zo intelligent zijn als nu. De mens is dan niet langer de slimste soort op aarde. Robots worden de slimme heersers. Digitalisering en technologie is mooi, maar hierin is ethiek wel het sleutelwoord. De mens zit achter de algoritmes. Als wij onze waarden op een integere manier bijstellen, kunnen we algoritmes op een positieve manier beïnvloeden. Wat mensen aan input geven aan algoritmes, is cruciaal voor wat er uit komt. Garbage in, garbage out.