‘Ik wil een notaris van de toekomst zijn’

‘Ik wil een notaris van de toekomst zijn. Digitalisering hoort daarbij. Het maakt je werk leuker, je kunt procesmatig handelen automatiseren, waardoor je meer tijd en ruimte krijgt voor je klanten. Dat is een slimme manier van werken die mij aanspreekt. De afgelopen anderhalf jaar heeft digitalisering een grote vlucht genomen. Contacten moesten op afstand plaatsvinden. Iedereen is nu bekend met teams- en zoomvergaderingen. Wat mij betreft blijven we deels op afstand werken. Veel besprekingen kun je digitaal doen. Klanten zijn er positief over: ze vinden het gemakkelijk, laagdrempelig en het bespaart ze reistijd. Teams is een grote stap voorwaarts vergeleken met bellen. Het is persoonlijk, je ziet elkaar, je kunt documenten delen. Een andere ontwikkeling is het digitaal ondertekenen van onderhandse documenten.’

Database van handelingen

‘Al een paar jaar hoor je veel over blockchain. Dat leek hot en happening, het zou het systeem van de toekomst zijn. Maar de grote doorbraak heb ik nog niet gezien. Toch denk ik dat de technologie achter blockchain bruikbaar is voor het notariaat. Blockchain kun je zien als een database van handelingen, die voor alle deelnemers toegankelijk is. Elke stap in het proces wordt na validatie vastgelegd als een ‘block’ op de ‘chain’. Alle deelnemers binnen het proces kunnen alleen werken zoals van te voren daadwerkelijk met elkaar is afgesproken. NorthChain, een klant van ons kantoor, helpt bedrijven blockchains te bouwen en stelde voor om samen een werkende blockchain voor het notariaat te maken. Ik was daar benieuwd naar, dus heb die kans met beide handen aangegrepen. Ik heb het dan overigens over een private blockchain. Een private blockchain is in tegenstelling tot een public blockchain, zoals bitcoin, alleen bestemd voor een besloten groep van gebruikers.’

Simpel proces

‘Voor de pilot hebben we gekozen voor het doorhalingsproces van hypotheken. Dat is een relatief simpel proces, de klant ziet het vooral als administratieve handeling. Maar het doorhalen van een hypotheek is wel een verantwoordelijkheid. Het moet snel en foutloos gaan, en niet te veel kosten. Dat is een proces dat zich goed leent voor blockchain. Het begint met het aanmaken van het dossier. Vervolgens zet je de stappen die nodig zijn. Bij welke bank is de hypotheek afgesloten en hoe heet die bank nu? Is het een volledige doorhaling of een gedeeltelijke? Moet er nog geld worden gestort? Op het dashboard van de blockchain kun je precies zien welke stappen zijn gezet en wie wat wanneer heeft gedaan. Niemand kan iets wissen. Menselijke vergissingen worden op deze manier uitgesloten.’

Snelheid

‘Om het proces in blockchain te vatten, moesten we het eerst helemaal uitpluizen. We concludeerden dat er 25 stappen nodig zijn om tot een hypotheekdoorhaling te komen, en dat je daarvan zo’n 17 of 18 kunt automatiseren. Dat gaat dan met name om zaken als het ophalen van informatie bij het Kadaster en de Kamer van Koophandel, het versturen van automatische berichten naar de deelnemers na afronding van bepaalde stappen. Afhankelijk van hoe je het proces analyseert, kun je tot een hoger of lager aantal stappen komen. In een paar weken hebben we een werkend blockchain gebouwd. Ik voorzie dat je in de toekomst niet alleen een hypotheekdoorhaling, maar ook een hypotheekvestiging in een blockchain kunt zetten. Het allermooiste zou zijn als je het systeem van de bank aan je eigen systeem kunt koppelen. Dat zou de snelheid en de betrouwbaarheid van het hele doorhalingsproces verbeteren.’

Toekomst

‘Als je notaris van de toekomst wilt zijn, moet je weten hoe die toekomst eruit ziet. Daarom vond ik het interessant om mij in blockchain te verdiepen. Wat de pilot ons heeft opgeleverd, is het inzicht dat een private blockchain bruikbaar kan zijn voor het notariaat, en dat je het ook voor andere processen kunt gebruiken. Vooral bij commodity’s, of bulkzaken, oneerbiedig gezegd. Ook bij compliance kan blockchain goede diensten bewijzen. De opgedane kennis en ervaring over blockchain is te mooi om voor mijzelf te houden. Mijn enthousiasme wil ik graag delen zodat blockchain een bredere verspreiding kan krijgen. Ik kijk met een open blik naar nieuwe technieken en vraag mij af wat het ons als notariaat kan brengen. Als je processen versnelt en minder menselijke handelingen nodig hebt, houd je tijd over voor maatwerk en aandacht voor de klant.’

Relevant

‘De wereld om ons heen verandert en wij moeten mee veranderen. Anders raakt onze rol uitgespeeld. Notarissen zijn vaak terughoudend als het om digitalisering gaat. Ze kijken eerder naar risico’s dan naar mogelijkheden. Als je met zo’n behoudende blik tegen nieuwe dingen aankijkt, mis je soms ook wat en word je door de ontwikkelingen ingehaald. Natuurlijk moeten nieuwe technieken betrouwbaar zijn. Ik geloof niet dat blockchain en andere digitale ontwikkelingen de notaris in het rechtsverkeer overbodig zullen maken. De notaris blijft nodig, maar moet blijven reflecteren wat zijn toegevoegde waarde in het rechtsverkeer is. We moeten onze dienstverlening wél relevant voor de toekomst houden.’