'We kunnen bruggen bouwen en maatwerkoplossingen bedenken'
Marco Witmer, kandidaat-notaris met specialisme duurzaamheid
'De gebouwde omgeving in Nederland moet sneller verduurzamen als we de milieudoelstellingen willen halen. Het nieuwe kabinet staat op ‘pole position’ om deze race tegen de klok in goede banen te leiden, maar het is een maatschappelijke verantwoordelijkheid om het beleid te ondersteunen om de doelstellingen te halen. Dat vraagt om lef, leiderschap en flexibiliteit. Ik zie hierin kansen voor notarissen.
Het verduurzamen van de gebouwde omgeving wordt bereikt door het energieverbruik en schadelijke uitstoot te beperken, duurzame energiebronnen te bevorderen en door (bouw)materialen op veel grotere schaal te hergebruiken door circulair bouwen te stimuleren. Het is een grote uitdaging om energie betaalbaar te houden. Ik verwacht dat de komende jaren wordt ingezet op isolatie van gebouwen om het energiegebruik te reduceren en op het aansluiten van bestaande en nieuwe gebouwen op (collectieve) duurzame energiebronnen. Wat kunnen wij als notarissen doen? Het multifunctionele gebruik van de bodem en gebouwen en de innovatieve ontwikkelingen, zoals circulair bouwen, brengt uitdagende juridische vragen met zich mee over eigendom, zekerheden en financiering. Partijbelangen kunnen gaan botsen. Als de notaris de techniek en de partijbelangen goed begrijpt, kunnen we bruggen bouwen en maatwerkoplossingen bedenken en zo onze bijdrage te leveren aan de energietransitie.'
Kees Oomen, directeur VvE Belang
'Binnen de Vereniging van Eigenaars (WvE) moeten eigenaars samen tot besluitvorming komen, over grote en kleine onderwerpen. Daar ligt de uitdaging voor VvE’s in Nederland. De reglementen bevatten de juridische regels. Meestal moet de vergadering van eigenaars met een gekwalificeerde meerderheid van twee derde of drie vierde het besluit nemen en geldt er een quorum om rechtsgeldig besluiten te kunnen nemen. De echte uitdaging zit in het verkrijgen van draagvlak voor de beslissing in de vergadering. Hoe krijgt het bestuur al dan niet samen met de beheerder de eigenaars mee om in te stemmen met de plannen om te isoleren, te renoveren of van het aardgas af te gaan? De werkgroep Modernisering Appartementsrecht Nederland heeft een advies uitgebracht aan het ministerie van Binnenlandse Zaken om de regels ten aanzien van de besluitvorming te moderniseren in die zin dat alle regels voor alle VvE’s gelijk worden getrokken en dat er geen sprake meer kan zijn van blokkerende minderheden. Dat kan door de gekwalificeerde meerderheid af te schaffen en de gewone (volstrekte) meerderheid als uitgangspunt te nemen. Dit is bij het reguliere onderhoud meestal ook al de situatie. Ook het quorum kan wat de werkgroep betreft worden afgeschaft. Het quorum beloont eigenaars die niet naar de vergadering willen komen en bestraft hard werkende beheerders en bestuurders omdat zij onnodige vertraging en hogere kosten tegemoet kunnen zien. De minister heeft het advies van de werkgroep (nog) niet overgenomen. Naar onze overtuiging zou het de duurzaamheidsslag van VvE’s versnellen.'
Marc Robbers, notaris en voorzitter van de Vereniging van Notariële Registergoed Specialisten (NRS)
'Duurzaamheid is "hot". Kijk maar naar alle publicaties die daar de afgelopen tijd over zijn verschenen. De vereniging voor Bouwrecht heeft in 2018 al een preadvies onder de titel "Circulair Bouwen" laten verschijnen. In de afgelopen maanden zijn hierover ook in het WPNR in korte tijd artikelen verschenen. Vorig jaar verscheen een artikel over de goederenrechtelijke perikelen bij de aanleg van warmtenetten, begin dit jaar werd een pleidooi gehouden voor de introductie van een "Opstalrecht duurzaam" en een week daarna verscheen een artikel "Circulariteit en privaatrecht". Uit al deze publicaties blijkt dat het juridisch construeren van de verschillende vormen van duurzaamheidsontwikkelingen voor de notariële jurist een uitdaging vormt. Deze uitdaging zit hem er vooral in dat de snelle ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid juridisch moeten worden vormgegeven middels instrumenten die met deze snelle ontwikkelingen niet zijn meegegaan. Maar dit biedt het notariaat ook kansen! Zeker op het gebied van projectontwikkeling zal de notariële jurist in een zeer vroeg stadium in het proces betrokken moeten worden ten einde te voorkomen dat de ontwikkelaars keuzen maken die latere gewenste rechten van de duurzaamheidspartners onmogelijk maken. De adviserende rol van de notariële jurist wordt hierin steeds belangrijker. Ik zie de rol van de notaris dan ook "duurzaam" tegemoet.'