'We hoeven ons niet in een keurslijf te laten duwen'
Waarom nu zoveel aandacht daarvoor? Heel simpel, het is een onderwerp waar velen van ons iets van vinden. En dat is maar goed ook. Wij moeten en willen leren van onze fouten. Helaas slaat het gevoel wat wij hebben bij het tuchtrecht nogal eens om in angst. En dat is onterecht. Wie goed doet en zijn dossiers goed bijhoudt, hoeft in beginsel niet bang te zijn. Natuurlijk, dan nog worden fouten gemaakt – niets menselijks is ons vreemd –, , dat hoort er bij. Van fouten moeten we leren. Zolang we dat maar doen én zolang het maar geen normoverschrijdingen zijn. Het overgrote deel van het notariaat krijgt nooit of slechts een beperkte maatregel opgelegd. Laat de feiten spreken en niet de angst of negativiteit. We weten ook dat tuchtrecht en toezicht leidt tot zelfreinigend vermogen en dus tot verbetering van de kwaliteit binnen het notariaat. Het is en blijft dan ook essentieel om hier aandacht aan te besteden.
Poortwachter
Door veranderende maatschappelijke ontwikkelingen, zoals ondermijning, witwassen en sanctieregels, is de rol van de notaris als poortwachter steeds belangrijker geworden. De maatschappij verwacht deze rol van ons en mag die ook verwachten en dat betekent dus ook dat onder meer de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) een volwaardig onderdeel van ons takenpakket is geworden. Immers de notaris staat voor rechtszekerheid, zowel op het niveau van de inhoud van een zaak, als op het niveau van de personen waarmee zaken worden gedaan.
Verbetertraject
Een belangrijk onderdeel van toezicht zijn onze collegiale toetsingen en ook hierbinnen wordt ruim aandacht besteed aan de poortwachtersrol van de notaris en dus ook aan de Wwft-verplichtingen. De collegiale toetsingen zijn een preventief en disciplinerend leerinstrument voor notarissen. Dat wil zeggen dat in dit collegiale toetsingsproces ook een mogelijkheid zit om nog te verbeteren. Indien zaken niet geheel op orde zijn, zal er een verbetertraject opgelegd worden en in de praktijk zien we dat het overgrote deel van de verbeteringen binnen enkele maanden zijn doorgevoerd. Een extra hulpmiddel en dus ook niets om angstig voor te zijn. Wel iets om terdege aandacht aan te besteden. Immers verbetertrajecten die niet goed afgehandeld worden, leiden uiteindelijk wel tot een gang naar de toezichthouder.
Onterechte negatieve beeldvorming
De afgelopen weken hebben we kunnen zien dat ook de wereld om ons heen zeker let op de rol van de notaris in de maatschappij en meer in het bijzonder de poortwachtersrol. In het NRC van 12 april werd een – overigens – onjuist beeld geschetst van de notaris als poortwachter, specifiek op basis van globale rapportages van de collegiale toetsingen. De NRC journalist heeft zich niet gebaseerd op definitieve uitkomsten van die toetsingen, maar slechts op verbeterplannen die nog moeten worden uitgevoerd. Dat is jammer aangezien deze onjuiste informatie dan toch ook weer leidt tot onterechte negatieve beeldvorming over het notariaat.
Geen keurslijf
We staan voor vakinhoudelijke kwaliteit in de brede zin. De toezichthouder en de tuchtrechter hebben hier een controlerende en rechtsprekende functie en daar moeten we niet bang voor zijn. We hoeven ons niet in een keurslijf te laten duwen, nergens voor nodig, zolang onze notariële waarden van onafhankelijkheid, onpartijdigheid en rechtszekerheid onlosmakelijk verbonden zijn met excellente kwaliteit, is er geen reden voor angst voor tuchtrecht, toezicht, media of welk ander onderzoek dan ook.