Vervolgens is de cliënt nog een aantal keer op kantoor geweest voor andere zaken. Ter compensatie kreeg hij ook korting, maar net voor het verstrijken van de driejaarstermijn om een klacht in te dienen, bedacht hij zich en diende alsnog een klacht in tegen de notaris. Deze procedure raakte mij diep, want had de man hier geen afstand van gedaan? Had de ex-partner niet onrechtmatig gehandeld door de post van een ander te openen? Was dit geen fout van de onoplettende secretaresse en kon iedereen hiermee wegkomen terwijl de notaris hiervoor moest opdraaien?
Zorgplicht
Als een notaris uit het ambt wordt gezet of er een notariële fraudezaak is, haalt dat altijd het nieuws. Dat is ook niet zo gek, het gebeurt niet vaak in verhouding tot het aantal klantcontacten dat we hebben. Gelukkig maar. Notaris zijn, brengt wel een zwaarwegende zorgplicht met zich mee. Alles moet kloppen. Om ervoor te zorgen dat het niveau van het notariaat op peil blijft, is het notarieel tuchtrecht in het leven geroepen. De cliënt is hierbij meestal aan zet.
Geen schadevergoeding
Waar het bij privaatrechtelijk aansprakelijkheidsrecht gaat om verantwoordelijk stellen voor schade en verhaal hiervan, gaat het bij het notarieel tuchtrecht voornamelijk om het bewaken van het maatschappelijk belang in een deugdelijk notariaat. Een tuchtrechtelijke uitspraak is in principe geen titel voor schadevergoeding.
Schade verhalen
Waarom wordt een tuchtprocedure gestart? Het is in eerste instantie een onmiskenbaar weg naar morele vergoeding in de vorm van het oordeel van de tuchtrechter. Daarnaast kan een tuchtrechtelijke procedure een perfect voortraject (lees: opstapje) zijn om naar de civiele rechter te stappen voor een schadevergoeding. Als de tuchtrechter een maatregel oplegt, kan dit worden gebruikt bij de civiele procedure om het verwijtbaar handelen van de notaris te bewijzen. De belanghebbende hoeft dan de facto nog alleen de (hoogte) van de schade te bewijzen. Dit is best vreemd, omdat de tuchtrechter in mijn ogen met een andere bril naar de zaak kijkt dan de civiele rechter, waardoor de tuchtrechter waarschijnlijk sneller tot het aannemen van verwijtbaar handelen zal komen. Ten derde kan het als drukmiddel ingezet worden om te schikken, ook als de kans op een maatregel tegen de notaris klein is. De notaris biedt dan financiële genoegdoening.
Opleiden of straffen
Ik vind dat de tuchtrechter het doel van de klacht in belangrijke mate mee moet nemen bij het vormen van zijn oordeel en ervoor moet waken dat het tuchtrecht als opstap naar de civiele rechter of als drukmiddel voor een schikking wordt gebruikt. Het tuchtrecht kan wellicht ook meer een opleidende karakter innemen dan een straffende. In het geval van de klacht op mijn eerste kantoor is de klacht gegrond verklaard en heeft de notaris in eerste aanleg als maatregel een waarschuwing opgelegd gekregen. Maar hier bleef het niet bij, want de cliënt wenste een zwaardere maatregel en stelde dus hoger beroep in. Waarschijnlijk om een sterkere positie in te nemen tijdens de civiele procedure waar hij op uit was.