Casus
De ouders van klaagster hebben in 1982 een testament (ouderlijke boedelverdeling) gemaakt. Moeder is in 2011 overleden. Vader heeft in 2016 een nieuw testament gemaakt en is kort daarna onder bewind gesteld.
In april 2017 wil vader weer een nieuw testament. De kandidaat-notaris schakelt een VIA-arts in, die constateert dat vader niet in staat is een testament te maken.
Vervolgens passeert de kandidaat-notaris een testament in september 2017.
Vader overlijdt in 2020. De rechtbank bepaalt in 2021 dat de testamenten van 2016 en september 2017 nietig zijn omdat vader wilsonbekwaam was ten tijde van het opstellen van de testamenten.
De klacht
De notaris en de kandidaat-notaris zijn onzorgvuldig geweest bij het voorbereiden en passeren van (1) het testament van 2016, (2) het ontwerp-testament van april 2017 en (3) het testament van september 2017. Ten onrechte is in 2016 het Stappenplan beoordeling wilsbekwaamheid niet gevolgd. Er waren toen al meerdere indicatoren waardoor aan de wilsbekwaamheid getwijfeld had moeten worden. Er had nader onderzoek moeten worden gedaan.
Over het testament van april 2017 heeft de notaris eerst verklaard dat het wel is ondertekend en later, zonder verdere uitleg, dat het niet ondertekend is.
In september 2017 had er dienst moeten worden geweigerd vanwege de inhoud van de VIA-verklaring.
Het verweer
De (kandidaat-)notaris stelt dat vader in september 2017 herhaaldelijk duidelijk dezelfde wensen formuleerde en op zijn hoge leeftijd rust verdiende, ook voor wat betreft zijn testament. Ondanks de aanwezigheid van een duidelijke VIA-verklaring kon er meegewerkt worden aan een nieuw testament. De notaris moet bij twijfel over de wilsbekwaamheid van een cliënt medewerking verlenen.
'Deels gegrond met oplegging van een maatregel'
Het oordeel
Het testament van 2016
De indicatoren die klaagster benoemt, zijn de hoge leeftijd, de ingrijpende inhoudswijziging ten opzichte van het testament uit 1982 en omstandigheden die destijds niet bekend waren bij de (kandidaat-)notaris.Vader heeft bij twee voorbereidende gesprekken en het passeren van de akte zijn wil duidelijk en consistent verwoord.
Deze klacht is ongegrond.
Het (ontwerp-)testament van 4 april 2017
Het is begrijpelijk dat er bij klaagster verwarring is ontstaan over de status van dit testament. Een medewerkster van de (kandidaat-)notaris heeft een afschrift van het niet getekende testament meegegeven. Later is door deze medewerkster en de notaris verklaard dat het testament wel was getekend en weer later dat dit niet het geval was. Een dergelijke enkele vergissing is niet aan te merken als klachtwaardig handelen.
Deze klacht is eveneens ongegrond.
Het testament van 5 september 2017
De VIA-verklaring is in mei 2017 afgegeven op verzoek van de (kandidaat-)notaris en het was dus bekend dat vader zijn wil niet meer kon bepalen. Er zijn geen feiten en omstandigheden genoemd die tot een andere conclusie zouden kunnen leiden. Het testament had niet gepasseerd mogen worden.
Op het moment dat de zaak speelde, was de kandidaat-notaris nog geen vier jaar als kandidaat-notaris werkzaam. Uit de behandeling van de zaak blijkt dat de notaris intensief betrokken is geweest. De notaris had de kandidaat-notaris moeten afhouden van het passeren van het testament.
Dit klachtonderdeel is gegrond.
De kamer vindt dat het hier gaat om een niet-bedoelde schending door een onjuiste afweging in een ingewikkelde besluitvorming en past de strafmaat daarop aan. Ten aanzien van de kandidaat-notaris wordt meegewogen dat zij zich begrijpelijkerwijs heeft laten beïnvloeden door de uitkomst van het overleg met de notaris.
De kamer legt de maatregel waarschuwing op.
Kamer voor het notariaat Amsterdam 6 december 2021, ECLI:NL:TNORARL:2021:69
Opmerking
Het afgeven van een afschrift van een niet getekende akte en het (onjuist) bevestigen door een medewerkster en de notaris dat de akte getekend is, vindt de rechtbank niet klachtwaardig. Alhoewel er sprake is van meerdere achtereenvolgende vergissingen (afgeven afschrift, tweemaal bevestigen van ondertekening) noemt de rechtbank dit een enkele vergissing. Borg in de organisatie en in het systeem dat het niet mogelijk is om afschriften af te geven van niet gepasseerde akten.