'We zijn er wel, maar vindt iedereen ons ook?'
Nederland telt op dit moment ruim 900 notariskantoren met ruim 3.400 notarieel juristen, die elke dag bezig zijn met rechtszekerheid en rechtsbescherming. Van het dorpskantoor in Roden of IJzendijke tot een internationaal opererend kantoor aan de Zuidas in Amsterdam, notariële dienstverlening is overal in Nederland – vrijwel om de hoek – voor iedereen beschikbaar. Vorig jaar passeerden deze juridische professionals een recordaantal van 2 miljoen notariële akten. Daarnaast geven veel van hen ook hoogwaardig juridisch advies dat niet altijd tot een akte hoeft te leiden. Kortom, we zijn er wel, maar vindt iedereen ons ook?
Ver-van-mijn-bedshow
De gemiddelde Nederlander kent de notaris vooral van veelvoorkomende akten zoals het (levens)testament en de overdrachts- en hypotheekakte. Notarissen doen daarnaast ook veel voor het bedrijfsleven en andere organisaties om hun rechtszekerheid goed te regelen. Deze mensen en bedrijven vinden de notaris over het algemeen zonder veel problemen. Voor een (te groot) deel van de Nederlandse bevolking is de notaris echter de ‘ver-van-mijn-bedshow’. Deze groep heeft geen idee wat de notaris voor hen kan betekenen. Denk daarbij aan mensen met een taalachterstand, een andere culturele achtergrond of een verstandelijke beperking . Ook een gebrek aan voldoende financiële middelen kan een beroep op notariële dienstverlening in de weg staan.
Belang
Voor hen is het echter net zo goed van belang dat hun rechtszekerheid geborgd wordt. De gemiddelde particuliere klant gaat hiervoor over het algemeen naar de kleine en middelgrote notariskantoren. Die zijn gespecialiseerd in notariële dienstverlening voor persoonlijke rechtsbescherming in familieverband en wonen. Grote kantoren richten zich veelal op bedrijven en organisaties met overwegend zakelijke belangen. Dit betekent echter niet dat het verbeteren van de toegang tot het recht alleen een zaak is van kleine en middelgrote kantoren.
Laagdrempelige rechtshulp
Als beginnend kandidaat-notaris op een groot kantoor werkte ik enkele dagdelen per maand in een rechtswinkel, waarvan Nederland er ongeveer tachtig kent. Burgers die een beroep doen op de diensten van een rechtswinkel zijn vaak particulieren met lagere inkomens. Zij kunnen zich geen notaris of advocaat veroorloven. Een rechtswinkel biedt hun een laagdrempelige mogelijkheid voor rechtshulp. Daarnaast is er ook het Juridisch Loket, een soort juridische huisarts die, na het stellen van een diagnose, bekijkt of doorverwijzing zinvol en noodzakelijk is. Hoewel vooral advocaten via deze instanties juridische dienstverlening verzorgen, kunnen ook notariële dienstverleners hier een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de toegang tot het recht.
Andere mindset
Meer notariële dienstverlening via de rechtswinkel en het Juridisch Loket, of iedere alternatieve vorm hiervoor, vraagt niet alleen een andere mindset bij de overheid en advocatuur, maar ook van notariskantoren . Zij kunnen immers notarieel juristen hiervoor beschikbaar stellen en daarmee een belangrijke maatschappelijke bijdrage leveren aan de toegang tot het recht. En die oproep doe ik dan vooral ook aan de grotere kantoren die een ruimer palet aan medewerkers hebben en wellicht iets gemakkelijker mensen vrij kunnen maken. Maar uiteraard is elke vorm van fysieke en financiële participatie van ieder kantoor op dit onderwerp welkom!