'In Frankrijk kan eens per vijftien jaar een grote vrijstelling worden ingezet'
Eind 2017 merken Martin en Olaf van Stempvoort dat het niet goed gaat met hun vader. Tot dat moment leidt de ruim tachtigjarige met strakke hand zijn eigen commerciële vastgoedbedrijf, maar die dag is zijn altijd ordelijke bureau veranderd in een onoverzichtelijke papierbrij. ‘Wij realiseerden ons dat hij door de bomen het bos niet meer zag’, zegt Martin.
Van de ene op de andere dag nemen de broers de lopende zaken over van hun vader. Een herseninfarct maakt communicatie met hem over hoe alles is geregeld al snel onmogelijk. Als hun vader naar een verzorgingshuis gaat, helpen Martin en Olaf hun moeder met de aankoop van een appartement, zodat zij dicht bij haar man woont en ze elkaar gemakkelijk kunnen opzoeken.
Correct en slim
Na het overlijden van hun vader in 2019 worden Martin en Olaf gezamenlijk eigenaar van zijn vastgoed BV en constateren een achterstand in de administratie. Naast die BV dragen zij de zorg voor hun steeds vergeetachtiger wordende moeder, moet er een keuze worden gemaakt ten aanzien van het huis in Frankrijk en komt de Belastingdienst met fiscale aanslagen. Daarom kloppen zij voor notariële ondersteuning aan bij notaris Koen van den Berg van Olenz Notarissen in Veenendaal.
Hun opdracht was helder, zegt Van den Berg: ‘Dit is het levenstestament van onze vader, dit zijn globaal de bezittingen, hoe handelen we deze zaken af op een correcte en slimme manier?’ De eisen van hun vader in het (levens)testament staan voorop. Allereerst moet hun moeder levenslang voldoende inkomen ontvangen voor een goed leven. Vervolgens maakt de notaris een overzicht van alle bezittingen. De Van Stempvoorts wilden een ‘clean sheet’, zegt hij. ‘Dus geen belastingclaims die ooit nog een keer betaald moeten worden.’
Gunstige schenkingsroute
De notaris onderzoekt hoe het inkomen en vermogen voor de moeder fiscaal het best kan worden gepositioneerd voor de inkomstenbelasting en bekijkt daarna wat er voor de broers overblijft. Daarbij houdt hij rekening met fiscale waarderingsregels omdat die kunnen afwijken van de economische waarde, wat soms voordelig kan uitpakken. Gaandeweg verandert de papierbrij in een overzichtelijk Excelsheet met een stappenplan: eerst de afwikkeling van de nalatenschap, dan een schenkingsplan, en op welke momenten voeren we dat precies uit? Belangrijk is de liquiditeitsbegroting, de cash out. Vooral met betrekking tot de BV blijkt dat een cruciaal punt: wanneer moet wat worden betaald en hoe doen we dat het handigst?
‘Dat ik de volgorde van elke stap doorgrond is logisch, maar mijn cliënten moeten het ook begrijpen’, legt Van den Berg uit. ‘Hoe wordt de nalatenschapsafwikkeling en schenkingsroute zo gunstig mogelijk geregeld met de tariefschijven, wat moet dit jaar worden betaald en wat volgend jaar? Daarom stelde ik een soort draaiboek op waarin elke stap geordend is, ook verder in de toekomst.’
Taxe de plus value
Het lastigste onderdeel in het gehele traject blijkt het huis in de buurt van Narbonne, ook omdat de houding van de Franse notaris nogal afwijkt van die van de Nederlandse. Olaf: ‘Daar verloopt het notariële proces zoals zij het dicteren. Dan is het fijn om te kunnen terugvallen op iemand als Koen, die je adviseert en helpt. Hij kocht boeken en verdiepte zich in de taxe de plus value: belasting die je moet betalen als je in Frankrijk onroerend goed bezit.’ De garage en het zwembad die bij het Franse huis horen, wijzen hun ouders eind jaren negentig al aan Martin en Olaf toe aangezien het perceel daardoor in een andere belastingschaal belandt. De woning is voor de helft van hun vader en voor de helft van hun moeder en wordt getaxeerd door een lokale makelaar.
Volledige ontzorging
Ondertussen ontdekt notaris Van den Berg dat in Frankrijk eens per vijftien jaar een grote vrijstelling kan worden ingezet, via een schenking én via een erfenis. Zodoende komt de helft van het perceel via de erfenis van hun vader en de andere helft via een schenking door hun moeder bij de broers terecht. Het gaat om twee losse transacties aan Martin en Olaf, die mede dankzij het Nederlandse levenstestament kunnen plaatsvinden zonder Franse fiscale heffingen. Van den Berg: ‘Als het uitsluitend via de erfenis was gelopen, dan zou er ook in Frankrijk voor de erfbelasting worden afgerekend. Nu het via een dubbele route liep, hoefde er daar niet te worden betaald.’
Alles bij elkaar was het een traject van drie jaar. De broers benadrukken hoe prettig ze de samenwerking met Van den Berg hebben ervaren. Olaf: ‘Het voelde als volledige ontzorging.’ Martin: ‘Rondom erfenissen ontstaan vaak conflicten, maar Olaf en mij heeft het alleen maar dichter bij elkaar gebracht.’