'Digitale afhandeling van nalatenschappen ontzorgt nabestaanden'
John Buhrs, Volksbank en bestuurslid ECH
‘Digitalisering maakt het mogelijk om het proces van hypotheekverstrekking te automatiseren en geeft een impuls aan standaardisatie. De stichting Elektronische Communicatie Hypotheken (ECH) heeft de afgelopen jaren al belangrijke stappen gezet. Bij dit digitale platform voor informatie-uitwisseling – denk aan passeringen en algehele aflossingen – zijn alle notarissen en de meerderheid van de hypothecaire financiers aangesloten.
Maar er is nog meer mogelijk. Op dit moment circuleren er tussen de twee- en driehonderd verschillende soorten hypotheekakten in Nederland. Dat is een erfenis uit het verleden, omdat iedere geldverstrekker zijn eigen akten heeft ontwikkeld. Het zou goed zijn als alle geldgevers de koppen bij elkaar steken om te komen tot duidelijke, uniforme hypotheekakten. Hooguit een paar, zou ik zeggen. Banken en andere hypotheekverstrekkers concurreren niet op het proces aan de achterkant. Iedereen heeft er belang bij dat dit zo strak mogelijk is georganiseerd.
Dit als opmaat naar de digitale hypotheekakte, waarbij automatische aktecontrole kan plaatsvinden op basis van een vergelijking met de bronsystemen. Dat is nu nog een handmatig proces. Bij particulier vastgoed bestaat het notariële proces voor een groot deel uit administratief werk. Het is winst voor de notaris als dit kan worden gedigitaliseerd. Ten eerste omdat het proces dan efficiënter wordt en het risico op fouten kleiner. Dit scheelt tijd en kosten. Ook de klant heeft er recht op dat het passeren van akten zo snel, eenvoudig en foutloos mogelijk verloopt. En niet in de laatste plaats: dit geeft het notariaat de kans om zich te focussen op de diensten waarmee het zich kan onderscheiden en werkelijk toegevoegde waarde kan leveren.’
René Hietkamp, Zorginstuut Nederland
‘Samen met de KNB gaat Zorginstituut Nederland een pilot uitvoeren rond digitalisering van het levenstestament. In het Integraal Zorgakkoord staat onder andere dat Nederland moet toewerken naar passende zorg. Passende zorg is gericht op gezondheid en kwaliteit van leven in plaats van op ziekte. Het levenstestament speelt hierbij een belangrijke rol. Het is relevant om te weten wat mensen willen op medisch gebied als ze niet meer in staat zijn om deze wensen zelf uit te drukken. Wil iemand doorbehandeld of gereanimeerd worden, wat moet er gebeuren als iemand dement is?
Op dit moment ontvangen artsen en andere zorgverleners deze informatie uit verschillende bronnen, van verschillende partijen. Maar die informatie is niet altijd even betrouwbaar en accuraat. Daarnaast staat in een gemiddeld levenstestament veel meer dan alleen medische informatie. Digitalisering maakt het mogelijk om alleen die informatie te delen die de zorgverlener nodig heeft. Dit is belangrijk vanuit het oogpunt van privacy.
In de zorg is er breed draagvlak voor het principe “data bij de bron”, waarbij informatie rechtstreeks van de bron wordt verkregen. De informatie wordt bij de bron beschikbaar gesteld door een bronhouder. Voor het levenstestament is de notaris de bronhouder – die is eindverantwoordelijk voor de data. Een arts moet vervolgens de mogelijkheid krijgen om de informatie te bekijken, waarbij alleen de voor hem of haar relevante zaken worden getoond. Uiteraard mag dit alleen als de arts een behandelrelatie heeft met de persoon in kwestie. Simpel gezegd: de computer moet begrijpen welke secties uit een levenstestament relevant zijn voor welke arts en deze toonbaar maken. Dat is een ingewikkelde puzzel, die we tijdens de pilot hopen te leggen.’
Lothar de Ranitz, Nationale-Nederlanden
‘Nabestaanden van een overleden familielid krijgen direct na overlijden al te maken met allerlei formaliteiten. Bij meerdere instanties moeten ze documenten en gegevens opvragen en aanleveren. Maar nabestaanden hebben vaak geen idee waar ze deze informatie kunnen vinden en waartoe ze wel of niet gemachtigd zijn. Met digitale oplossingen kunnen we dit slimmer, sneller en praktischer organiseren.
Een kleine groep van banken, een uitvaartonderneming/overlijdensverzekeraar en de KNB hebben de krachten gebundeld om een branche-overstijgende oplossing te bedenken en te ontwikkelen voor digitale afhandeling van nalatenschappen. Daarmee kunnen we nabestaanden ontzorgen in een administratief onoverzichtelijk en achterhaald proces.
Uitgangspunten hierbij zijn: de consument heeft de regie over eigen gegevens, de (digitale) rechtszekerheid wordt gewaarborgd door de notaris en het gehele proces voldoet aan de AVG. Een van de puzzelstukjes van de totaaloplossing is dat de notaris in de nabije toekomst (technisch) in staat is om de bevoegdheden uit een verklaring van executele en/of verklaring van erfrecht digitaal beschikbaar te stellen.
Een optie is een dataplatform waarop portals van (financiële) dienstverleners en consumentenwallets en -app’s kunnen aansluiten om op een eenduidige en gestandaardiseerde wijze gegevens met elkaar uit te wisselen in de afhandeling van nalatenschappen. Bedoeling is dat nabestaanden ook snel kunnen inzien of er sprake is van een testament en daarna gericht kunnen worden doorverwezen naar de notaris.
Uiteindelijk gaat het om het verbreden van de samenwerking tussen alle verschillende partijen in de keten. Het doel is dat er een one-stop-shop ontstaat, waardoor nabestaanden niet meer bij iedere partij afzonderlijk data hoeven aan te leveren of op te vragen.’