Of het nu gaat om The Voice, Ajax, NOS Sport, een universiteitsafdeling met een corrupte of grijpgrage hoogleraar of een studentencorps: telkens mogen we 'smullen' van weer een portie uit de hand gelopen seks of geweld, alsof heel werkend, studerend en sportend Nederland vies en vunzig is geworden. Zo was vorig jaar zomer het Amsterdamse studentencorps weer eens aan de beurt: de kranten spraken schande van een herendiner waar een zekere 'heer' speechte over vrouwen als zijnde 'sperma-emmers' en 'hoeren' en meerdere andere 'heren' dit laatste woord luid scandeerden.
Praktische kennis
Zelf kwam mij onlangs een vergelijkbare casus ter ore. Niet via de krant, maar direct verteld in mijn eigen oren. Het ging om een intern juniorennetwerk van een bedrijf dat een feest organiseerde waar gezellig gedronken, gegeten en gesproken werd. Net als bij het Amsterdamse corps werd een gedicht voorgedragen waarin meermaals het woord 'hoer' werd gebezigd. Dit woord werd nog gescandeerd ook. 'Dat kan toch niet meer in deze wakkere tijden' zeiden twee aanwezige vrouwen tegen elkaar. En meteen daarna: 'Dit moet naar de media.'
Maar eerst sliepen ze nog even hun roes uit. Daarna appten ze elkaar: 'Misschien toch eerst even Theresa vragen?' Theresa kenden ze als een no-nonsense persoon die bij het bedrijf het thema 'integriteit' als neventaak op haar schouders had genomen. Iemand die niet zozeer klachtenprocedures maakt en regels voorschrijft, maar zich met haar praktische kennis over integriteit bekend en zelfs geliefd heeft gemaakt bij het hele bedrijf, waardoor men haar regelmatig raadpleegt alvorens (minder verstandige) stappen te zetten. En zo kwam het dat deze twee vrouwen per mail het verhaal bij Theresa uit de doeken deden. Zij reageerde meteen, en nog geen week later zaten ze om tafel: Theresa, de twee vrouwen, een paar bestuursleden van het juniorennetwerk én de schrijvers van het gewraakte gedicht.
Spannend gesprek
'Ik vind dit een spannend gesprek', opende Theresa de bijeenkomst en daarna gaf ze het woord aan de twee vrouwen. Die legden kalmpjes uit waarom de term 'hoer' in een zogenaamd ludiek gedicht eigenlijk helemaal niet zo ludiek is, en of de gedichten een volgende keer anders konden. De schrijvers sputterden eerst nog iets over dichterlijke vrijheid en dat het toch zeker ironisch en in elk geval niet serieus was bedoeld. Maar toen ze uitgesputterd waren, zegden ze al snel toe om in een mail aan alle feestgangers hun excuses te maken. En dan spraken ze gezamenlijk ook nog af om het in een volgende bijeenkomst, aan speciale dialoogtafels, eens te hebben over wat anno 2023 eigenlijk done en not done is qua met elkaar omgaan, op een manier die respectvol én humorvol kan zijn.
Openhartige gesprekscultuur
Goed. Een verhaal als dit kom je niet tegen in de media. Niet juicy genoeg. Terwijl juist van dit soort cases valt te leren. Je zou het moresprudentie kunnen noemen: het leren van afwegingen en keuzes bij ethische dilemma’s om in nieuwe (vergelijkbare) situaties het goede te doen, aldus Wikipedia. Deze casus leert dat gevallen van milde grensoverschrijding prachtige casuïstiek vormen om samen in een goed gesprek door te akkeren, waardoor iedereen in moreel opzicht kan groeien. En precies dat – een openhartige gesprekscultuur – werkt enorm preventief en draagt ook nog eens bij aan een fijne sfeer. Of het nu de sfeer van een studentenvereniging, een sportclub of een notariskantoor betreft.