Casus
Kopers hebben een camping gekocht en een derde (geldschieter) stort de waarborgsom bij de notaris. Een paar dagen later vraagt de geldschieter aan de notaris of zij de waarborgsom wil terugstorten. De notaris stelt vragen over de totstandkoming van de koopovereenkomst aan de verkoper. Kopers besluiten hun onderlinge samenwerking te beëindigen en er volgt een aanvulling op de koopovereenkomst dat een van de kopers geen partij meer is en dat er een andere koper als partij wordt toegevoegd. Vervolgens brengen kopers de zaak onder bij een andere notaris die de zaak verder afhandelt.
De klacht
De notaris heeft niet gehandeld zoals een behoorlijk notaris behoort te doen. Zij heeft vragen over de kopers aan verkoper gesteld en het vermoeden bestaat dat de Surinaamse achtergrond van klagers daarvoor het leidmotief is geweest.
'Ongegrond'
Het oordeel
De notaris heeft een verscherpt cliëntenonderzoek uitgevoerd op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Dit bestond uit telefonisch contact met de verkoper. Gevraagd werd hoe de koopovereenkomst tot stand is gekomen, of klagers en de verkoper persoonlijk contact hebben gehad bij de onderhandelingen en het ondertekenen van de koopovereenkomst en wat de beweegredenen van kopers waren om de camping te kopen.
Na het sluiten van de koopovereenkomst waren er omstandigheden waardoor de notaris extra alert moest zijn: de waarborgsom kwam van een niet-verbonden derde, kopers werden vertegenwoordigd door adviseurs, partijen leverden de gevraagde Wwft-stukken niet aan en een van de kopers was slecht of niet bereikbaar. Daarbij werd de aanvulling op de koopovereenkomst per volmacht getekend door de uittredende koper en ook de andere partijen hebben de aanvulling op afstand getekend. Ook de terugstorting van de waarborgsom vroeg om extra alertheid in verband met de mogelijkheid dat misbruik werd gemaakt van de derdengeldenrekening.
Na onderzoek bleek de notaris dat klagers geen enkele zichtbare affiniteit hadden met de recreatiebranche en beiden geen beroepsachtergrond hebben die aansluit bij deze transactie. De ene koper was notaris geweest in Suriname en de andere koper gynaecoloog. De Kamer vindt het begrijpelijk dat de notaris vraagtekens heeft geplaatst bij de beweegredenen van klagers om een camping, gelegen in de Nederlandse provincie Overijssel, te kopen. De woonplaats in het buitenland heeft bij de beoordeling of een verscherpt cliëntenonderzoek nodig was wel een rol gespeeld, maar het specifieke feit dat kopers een Surinaamse achtergrond hebben volgens de notaris niet.
Gelet op het samenspel van de omstandigheden was er voldoende aanleiding om een verscherpt cliëntenonderzoek te doen. Dat de Surinaamse achtergrond van klagers hiervoor het leidmotief is geweest, is niet komen vast te staan.
De notaris mocht telefonisch contact met de verkoper opnemen. De notaris heeft uitgelegd dat zij niet kon volstaan met het opnemen van contact met klagers zelf, omdat zij hoogstwaarschijnlijk alleen de gewenste antwoorden op de vragen zouden geven. Om een goed beeld te krijgen, moest de notaris juist vragen te stellen aan andere direct of indirect betrokken partijen. Normaliter zou de notaris contact opnemen met de makelaar, maar in dit geval was de makelaar op vakantie. De notaris heeft gehandeld zoals een behoorlijk beroepsbeoefenaar behoort te doen.
De kamer verklaart de klacht ongegrond.
Kamer voor het notariaat Arnhem-Leeuwarden 16 januari 2023, ECLI:NL:TNORARL:2023:5
Opmerking
Het is voor de notaris vaak laveren tussen Scylla en Charybdis: de notaris mag niet etnisch profileren, maar het feit dat de kopers in het buitenland wonen, kan wel een subjectieve indicator opleveren in het Wwft-onderzoek.