Logo KNB.nl
English

Erfenis van de notaris

Kunstpaus van Friesland

De notaris heeft vanouds een stempel gedrukt op het maatschappelijk leven in dorp of stad. In deze serie gaan we op zoek naar die erfenis. Deze keer: de kunstverzameling van Nanne Ottema (1874-1955).

Tekst en beeld: Johan Nebbeling Notariaat Magazine nummer 2023-05
Erfenis 750x500

'Lui, let niet op, leert zijn lessen niet', noteerden zijn leraren op het gymnasium over Nanne Ottema. De jongeman bleef diverse keren zitten en verliet de school zonder diploma. Toch slaagde hij later voor het zware notarisexamen. In 1918 nam hij het notariskantoor van zijn vader over in Leeuwarden. Ottema werd gekenmerkt door geldingsdrang. Hij bouwde zijn notariskantoor uit tot het grootste van Friesland en was daarnaast actief als bestuurder, politicus, filantroop en strijder voor cultuur- en natuurbehoud, maar vooral als verzamelaar van Friese kunst(nijverheid) en Chinees porselein.

Verzamelwoede

Het door hem gestichte keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden is de tastbaarste manifestatie van zijn verzamelwoede. Die kreeg een impuls toen hij in 1910 een complete verzameling Aziatische kunstvoorwerpen kon overnemen. Ottema breidde die verzameling gestaag uit tot meer dan 30.000 voorwerpen, begon over kunst te publiceren en ontpopte zich als dé kunstpaus van Friesland, een positie die hij decennialang bekleedde. In 1917 schonk hij zijn verzameling aan de gemeente Leeuwarden. Dit legde de basis voor het Princessehofmuseum, waarvan hij conservator werd. In 1946 publiceerde Ottema het standaardwerk 'Chineesche Ceramiek', geroemd door kenners over de hele wereld.

Stichting

Ottema trouwde in 1900 met de rijke boerendochter Grietje Kingma (1873-1950), maar het paar leefde grotendeels gescheiden. Om 'gezondheidsredenen' woonde Kingma het grootste deel van het jaar op Corsica en in Zandvoort.
Het huwelijk bleef kinderloos. Wel richtten Ottema en zijn vrouw in 1938 de Ottema-Kingma Stichting op, die zich nog altijd inzet voor de Friese kunst en cultuur.
Over Ottema verscheen in 1957 een eerste biografie. Een uitgebreidere tweede van de hand van kunsthistoricus Antoon Ott zag het levenslicht in 2022. Ottema en zijn vrouw liggen begraven op de Noorderbegraafplaats in Leeuwarden. In het kantoor van de Ottema-Kingma Stichting hangen hun in brons uitgevoerde beeltenissen.

Reageren?

Mail dan naar nm@knb.nl