'Ik heb de overdracht van een woning in behandeling. Contactpersoon is de makelaar van de koper, van de koper zelf hoor ik nauwelijks iets. De koopsom wordt gefinancierd met een hypothecaire geldlening. Uit het Wwft-onderzoek komt niks geks naar voren. Toch besluit ik de koper uit te nodigen voor de passeerafspraak, in plaats van in te stemmen met een volmacht. Tijdens deze afspraak verspreekt de koper zich: de zogenaamde makelaar betaalt hem 10.000 euro voor het tekenen van de akten. Ik realiseer mij dat de cliënt een katvanger is, weiger dienst en passeer de akten niet. Maar ik wil ook voorkomen dat de koper zich de volgende dag bij het naastgelegen notariskantoor meldt met een beter verhaal. Wat doe ik?'
Antwoorden
Welke keuzes maakten de leden van KNB in de DilemmApp? De meningen zijn verdeeld. 45 procent van de respondenten vertelt de notaris van het naastgelegen kantoor geanonimiseerd en in algemene bewoordingen over het verloop van dit dossier om deze te waarschuwen. 21 procent doet niets en 19 procent speelt juist open kaart met de collega-notaris, vermoedelijk vanuit de gedachte dat de maatschappelijke poortwachtersrol in deze situatie prevaleert boven de geheimhoudingsplicht.
Bepleit kan worden dat de geheimhoudingsplicht niet wordt geschonden als informatie geanonimiseerd wordt gedeeld met een andere notaris. De cliënt is dan immers niet herleidbaar. De vraag is wel hoe effectief deze manier van informatie delen is. Bovendien is het goed denkbaar dat niet de juiste collega wordt gewaarschuwd, omdat de boef in kwestie bij een ander kantoor aanklopt.
Grijze lijst
Formeel is het niet mogelijk voor notarissen om onderling vertrouwelijke gegevens uit te wisselen. De wettelijke geheimhoudingsplicht van de notaris staat daaraan in de weg. Om notarissen hun rol van poortwachter effectiever te laten vervullen, pleit de KNB al langer voor een collectieve geheimhoudingsplicht (en daarmee een doorbreking van de wettelijke geheimhoudingsplicht ten opzichte van collega-notarissen), in combinatie met een 'grijze lijst'. Dit kan shopgedrag en misbruik van het financiële stelsel door kwaadwillende cliënten voorkomen.
Deze boodschap bracht KNB-voorzitter Annerie Ploumen een jaar geleden in de media. Minister Weerwind voor Rechtsbescherming onderschrijft het belang van deze 'grijze lijs'’ – en andere instrumenten – voor de notaris als poortwachter. Hij heeft toegezegd dit onderwerp verder te (laten) onderzoeken om te komen tot een betere en effectievere werkwijze. Uiteraard houdt de KNB haar leden op de hoogte van verdere ontwikkelingen.
Tot slot moet de notaris zich bewust zijn van de meldingsplicht van de Wwft voor ongebruikelijke transacties, waarvoor een wettelijke doorbreking van zijn geheimhoudingsplicht geldt. In deze casus moet de notaris de voorgenomen ongebruikelijke transactie dus melden bij de FIU-Nederland. Dienstweigering maakt dit niet anders: de meldingsplicht geldt voor zowel verrichte als voorgenomen ongebruikelijke transacties als bedoeld in de Wwft.
Wilt u ook bewuster stilstaan bij welke keuze u maakt bij tegenstrijdige belangen? Download dan de DilemmApp en ga naar NotarisNet voor de inloggegevens.