'In de kerk én in het familierecht ben ik vertrouwenspersoon'

Zowel Jaaps vader als zijn grootvader waren notaris. Jaap en zijn zussen hielpen in hun jeugd hun vader op kantoor in Ridderkerk. Ze brachten brieven rond en werkten in de vakantie op de receptie. Het notariaat sprak Jaap aan, maar toch ging hij werktuigbouwkunde studeren in Delft. Want de exacte vakken op de middelbare school waren verreweg zijn beste vakken. Eenmaal in Delft viel de wiskunde hem zwaar tegen. 'Toen dacht ik: wat nu? Een technische studie op hbo-niveau, dus de HTS, of dan toch maar notarieel recht? Ik ben her en der gaan praten en gaan meelopen op het kantoor van mijn vader. Dat beviel goed. Toen heb ik toch voor rechten gekozen, in Leiden. Ik had een hoogleraar die uitvoerig besprak wat er in een winkel gebeurt, op welk moment een overeenkomst tot stand komt. Een klant pakt iets uit een schap, loopt naar de kassa, rekent af. Daartussen gebeurt van alles. De klant vraagt advies, de winkelier geeft uitleg, er worden misschien verwachtingen gewekt. Met zo'n verhaal maakte die hoogleraar het juridische denken interessant. Hoe zit het precies, wat zijn de interacties, wat gebeurt er tussen mensen? Dat is een belangrijke vraag in het familierecht én in het kerkelijke werk.'

In 1988 werd je kandidaat-notaris. Zo'n tien jaar later ging je theologie studeren. Hoe kwam dat?

'In 1990 ontmoette ik mijn echtgenote, op een zeilkamp van de christelijke studentenvereniging Ichthus. Zij was kok, ik schipper. Ze had in Nijmegen verpleegkunde gestudeerd, daarna verloskunde, en wilde de zending in. Ik had ook belangstelling voor het zendingswerk en we zijn het gaan proberen.
In 1993 zijn we getrouwd en het jaar erop hebben we via een zendingsorganisatie in Thailand gewerkt. Ik nam onbetaald verlof. We zorgden voor kinderen van zendelingen, die over heel Thailand verspreid werkten. De kinderen woonden bij elkaar, met ons, en zagen hun ouders maar een paar keer per jaar. Terug in Nederland realiseerde ik me: ik wil niet alleen vanuit de juristerij iets betekenen voor zendingswerk of voor de kerk, maar iets inhoudelijks doen. Bijvoorbeeld een gemeente leiden. Iets kunnen betekenen in het contact van mensen met God. Toen ben ik theologie gaan studeren in Utrecht.'

Daarnaast bleef je kandidaat-notaris?

'Ja. Ik werkte parttime, ook voor onze kinderen, de derde is in 2000 geboren. Ik ging van 5 naar 4 dagen en uiteindelijk zelfs naar 4. We hadden geen vaste oppas – dat komt misschien wel door die tijd in Thailand – en wilden zelf voor onze kinderen zorgen. Toen ik besloot theologie te gaan studeren, nam ik daarmee ook het besluit om geen notaris te worden. Maar ik wilde wel kandidaat-notaris blijven. Nog steeds. Door het notariële werk zie ik hoe de maatschappij in elkaar zit, hoe mensen leven. Inmiddels werk ik ruim 50 procent en daarmee ben ik waarnemingsbevoegd. Notaris Wienen, voor wie ik sinds 2016 werk, was ook lid van studentenvereniging Ichthus. Hij was kandidaat-notaris bij mijn vader op kantoor. We zijn gelijkgestemd. Ik voel me hier volledig vrij om mijzelf te zijn.'

Je bent predikant in de Kerk van de Nazarener. Hoe verhoudt zich dat tot je notariële werk?

'In beide gevallen ben je vertrouwenspersoon. Zowel in de kerk als in het familierecht draait het om mensen. Ik hoor hun verhalen en probeer ze te helpen. Een verschil is dat mijn kantoorwerk omkaderd is, ik heb vaste werkdagen en ben dan meestal ook op kantoor. Het kerkelijk werk loopt overal tussendoor. Formeel ben ik voor 40 procent aangesteld als predikant, maar in de praktijk ben ik er meer tijd mee bezig. Elke zondag is er een dienst, waarbij ook regelmatig door leken en door mensen van andere kerkgenootschappen wordt gepreekt. Ik help mee met de zondagschool en organiseer cursussen. Het belangrijkste van mijn werk als predikant is het praten met mensen. Dat is natuurlijk niet gebonden aan werktijden. Mijn gemeenteleden weten mij te vinden als ze problemen hebben. Voor veel mensen fungeert de kerk als sociale omgeving.'

Heb je iets aan je notariële werk in je kerkelijke werk?

'Zeker. In kerkelijke gesprekken is het soms goed om juridische kennis te hebben. Bijvoorbeeld als mensen gaan trouwen, en je merkt dat ze niets weten van de vermogensrechtelijke gevolgen. Dan zeg ik: ga eens naar een notaris. Zelf treed ik dan niet op, dat houd ik gescheiden. Ook weet ik als jurist dat iedere wet vatbaar is voor interpretatie. Denk aan die uitspraak over een oude man die om het leven was gebracht door zijn jonge tweede vrouw. De erfenis kreeg ze uiteraard niet, maar ze was in gemeenschap van goederen getrouwd. Ze zou dus de helft van de huwelijksgoederengemeenschap krijgen. Daartegen protesteerden de kinderen van de man. De rechter oordeelde toen dat de redelijkheid en de billijkheid er zich in dit geval tegen verzetten dat zij de helft van de huwelijksgoederengemeenschap zou krijgen. Onze kerk is een internationale kerk, met een internationaal handboek dat als leidraad dient. Ook dat is vatbaar voor interpretatie. Bij ons in Nederland wordt anders over een onderwerp als homoseksualiteit gedacht dan in het zuiden van Texas bijvoorbeeld.'

En wat brengt je kerkelijke werk je in de familierechtpraktijk?

'Theologie helpt mij heel sterk in het notariaat. Mijn afstudeerrichting in de theologie was pastorale psychologie en ik liep stage bij de predikant in een jeugdgevangenis. Theologie helpt mij om mensen werkelijk te horen. Waar ze staan, wat ze nodig hebben en hoe ik ze vanuit het notariaat daarin tegemoet kan komen.'

Jaap Maris (58) studeerde in 1988 af in Leiden en werd kandidaat-notaris in de Hoeksche Waard. Sinds 2016 is hij kandidaat-notaris familierecht bij Notaris Wienen in Pijnacker. In 1999 startte hij de deeltijdstudie theologie in Utrecht. In 2006 studeerde hij af en werd interimpredikant bij de Kerk van de Nazarener in Rotterdam. Inmiddels is Jaap, naast zijn notariële werk, predikant bij de Kerk van de Nazarener in Nijmegen. Jaap woont met zijn echtgenote in Malden, bij Nijmegen. Zij hebben 3 volwassen kinderen.