'Dat zijn geen rode vlaggen, maar vlammende vuurpijlen'
Relatief veel oudgedienden verlaten de politiek. Nieuwe namen en gezichten doemen op, de meeste ken ik niet. Pieter Omtzigt – die ik op afstand ken – komt met een nieuwe partij. Een partij die in sommige peilingen zelfs als verkiezingswinnaar wordt getipt. Of wordt dat de fusieclub van GroenLinks en de PvdA? Of passen 'groen' en 'rood' toch niet echt bij elkaar?
Verfrissend
Nieuwe gezichten en partijen kunnen verfrissend zijn, zoals Caroline van der Plas met haar BBB inmiddels wel heeft bewezen. Zeker als concurrerende partijen dreigen te imploderen door intern ruzie te maken (Partij voor de Dieren en 50PLUS) of door hun 'smoel' te verliezen (CDA). Maar waar staan de nieuwkomers nu precies voor? Wat willen ze bereiken? Hoe gaan ze dat doen? Met wie willen ze dat doen?
Oude garde
Dan toch maar stemmen op de oude garde, op vertrouwde gezichten? Op een van de grotere regeringspartijen (VVD en D66) van de afgelopen jaren? Maar juist zij zijn er niet in geslaagd om hun verstandshuwelijk te laten slagen en de eindstreep te halen en belangrijke dossiers (in willekeurige volgorde: toeslagenaffaire, stikstof, Groningen, asiel- en migratiebeleid, verandering bestuurscultuur) tijdig en bevredigend af te wikkelen. Ook daar doemen nieuwe gezichten op waarvan ik nog niet precies weet waarvoor ze staan. Een kleine partij dan? Bijvoorbeeld het Europagezinde Volt? Of is die partij té sympathiek en té kleurloos? Staan zij niet te zeer voor one topic, net als diverse kleine partijen en de partijen aan de rechterflank?
Gekakel
Aan stem- en kieswijzers wil ik het niet overlaten. Van al die praatprogramma's en verkiezingsdebatten raak ik alleen maar meer in verwarring: te veel gekakel, te veel meningen, te weinig feiten, ingestudeerde oneliners, retoriek zonder inhoud. Of in de woorden van George Orwell: 'Political language is designed to make lies sound truthful and murder respectable, and to give an appearance of solidity to pure wind.' Aan mijn middelste zoon, politicoloog in wording, wil ik het niet vragen. Aan u kan ik het niet vragen. Bovendien schat ik in dat een groot deel van het notariaat VVD-gezind zal zijn, de goedgevulde portemonnee moet immers goedgevuld blijven.
Uit armoe
Op 22 november ga ik toch stemmen. Ik vrees dat het net als de laatste paar keer een keuze gaat worden door weg te strepen. Geen positieve keuze waar ik volmondig achter sta, maar een keuze uit armoe. Door schade en schande wijs geworden. Iets te vaak teleurgesteld omdat politieke beloften keer op keer zijn gebroken of anderszins niet worden waargemaakt. Nogmaals in de woorden van Orwell: 'Politics is a mass of lies, evasions, folly, hatred and schizophrenia.' Ik ga stemmen omdat ik van nature een optimist ben. Hoop dat de toekomst beter wordt dan het verleden. Ik hoop dat u net zo’n optimist bent als ik. Dat u ook gaat stemmen. Dat de stemuitslag zodanig is dat er relatief snel een kabinet kan worden gevormd. Alle nationale en internationale uitdagingen vragen er immers om.