Casus
De verkopers van een woning (een echtpaar) ontvangen na de levering hun verkoopopbrengst van 738.859,09 euro niet. Na een mondeling verzoek van verkopers om dit bedrag over te boeken naar een rekening in Monaco, volgde een verzoek om de gelden over te maken naar een Nederlandse rekening, die op de afrekening is vermeld.
Echter, vóór de levering ontving het notariskantoor een groot aantal e-mailberichten met instructies voor het overboeken van de verkoopopbrengst naar het buitenland, eerst naar een Amerikaanse rekening, vervolgens naar een Poolse rekening en ten slotte naar een Portugese rekening.
De notaris heeft na ontvangst van deze e-mails eenmaal geprobeerd telefonisch contact met verkoper te krijgen, maar heeft uiteindelijk geen van beide verkopers in persoon gesproken over de betaling op die buitenlandse rekeningen. De notaris heeft de verkoopopbrengst overgemaakt naar een Portugese rekening op naam van een onbekende derde.
De klacht
Op grond van de toelichting bij het Reglement beperking uitbetaling derdengelden (BUD) mag een notaris een bedrag van de derdengeldenrekening uitsluitend overmaken naar een rekening bij een bankinstelling als bedoeld in de Wet op het financieel toezicht (Wwft) dan wel een bankinstelling in een land waar de rechthebbende zijn woonplaats heeft.
De e-mailberichten waren evident frauduleus, nu de schrijfstijl van de toegezonden e-mailberichten een hoog Google Translate-gehalte had.
Bij overboeking naar een buitenlandse rekening wordt er geen automatische naam- en nummercontrole gedaan.
De notaris heeft onvoldoende handmatige naam- en nummercontrole toegepast. Zij had contact kunnen opnemen met de Portugese bank of bij de verkopers bewijsstukken kunnen opvragen om de tenaamstelling van de bankrekening te controleren. Verder heeft de notaris niet onverwijld melding gedaan van de negatieve bewaringspositie en heeft zij deze niet terstond aangezuiverd.
Het verweer
De misleiding was dermate geraffineerd dat het de notaris niet kan worden verweten dat zij de derdengelden heeft overgeboekt naar een Portugese rekening van een derde.
'Gegrond met oplegging van een maatregel'
Het oordeel
De kamer stelt voorop dat de notaris slachtoffer is geworden van oplichting. De notaris is echter onvoldoende waakzaam geweest en heeft daarmee haar zorg- en onderzoeksplicht geschonden.
Ook de inhoud en toon van de uit naam van de verkoper gestuurde e-mailberichten had de notaris tot alertheid moeten brengen. Een medewerker van het notariskantoor kreeg mails die aanvingen met de woorden 'Lieve X'. Dit is opvallend en ongebruikelijk in het Nederlandse zakelijke e-mailverkeer en specifiek in deze zaak. Ook het woordgebruik en de zinsbouw in de e-mails zijn niet correct. Dit had bij de notaris de vraag moeten oproepen of de e-mailberichten niet door een vertaalprogramma waren opgesteld. Ook heeft de notaris de dringende toon en het aanzetten tot haast als signaal gemist. Bij een overmaking op een andere rekening dan aanvankelijk opgegeven, verdient het ten minste aanbeveling zich ook te vergewissen van de toestemming van de mede-rechthebbende, zeker als het een buitenlandse rekening is geworden.
De kamer stelt vast dat de notaris een negatieve bewaringspositie heeft laten ontstaan.
Voorts is het laakbaar dat de notaris niet direct een melding gedaan bij FIU-Nederland en pas 4 weken later het BFT informeerde.
Wat betreft de aanzuivering van de bewaringspositie heeft de beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar in augustus 2021 een dekkingsverklaring afgegeven. Nadat het BFT hiermee geen genoegen nam, heeft de verzekeraar vervolgens het totale bedrag overgemaakt.
Maatregel
Het niet voldoen aan de bewaringsplicht leidt in beginsel tot ontzetting uit het ambt, tenzij de omstandigheden van het geval aanleiding geven van dit uitgangspunt af te wijken. In dat kader weegt de oplichting wél mee, er was geen greep in kas of ander boos opzet van de notaris. Daarnaast lijkt de onderhavige kwestie zwaar op het gemoed van de notaris te hebben gedrukt en zelfs aanzienlijke impact te hebben gehad op haar gezondheid. Verder heeft de notaris alles in het werk heeft gesteld om het probleem op te lossen. De kamer volstaat met het opleggen van de maatregel van berisping.
De notariskamer legt de maatregel berisping op.
Kamer voor het notariaat Den Haag 23 augustus 2023, ECLI:NL:TNORDHA:2023:14
Opmerking
De Gedragscode Informatiebeveiliging Notariaat komt geen dag te vroeg. Zorg naast alle systeembeveiligingen ook voor continue verhoging van het bewustzijn van en de alertheid op cybercrime bij het hele kantoor.
Ga voor de gedragscode naar NotarisNet.