Logo KNB.nl
English

'Wil je eenmanskantoren behouden, dan moet je ze koesteren'

Kleine provinciekantoren hebben het zwaar. Het aantal notarissen daalt, terwijl de werklast alleen maar toeneemt. Toch hebben deze vier (kandidaat-)notarissen in Twente, Zeeuws-Vlaanderen en Utrecht onverminderd bestaansrecht, plezier in hun werk én voldoende creativiteit in huis om zelfstandig te blijven gedijen. 'Mensen willen echt dicht bij huis naar hun eigen notaris.'

Tekst: Lula Ahrens | Beeld: Anda van Riet, Marcel Bonte, Shody Careman Notariaat Magazine nummer 2024-03
Geurts en Van Goethem 750x394

'De klompen staan soms letterlijk bij de voordeur'

Olle Geurts | Geurts & Verbeek Netwerk Notarissen | Markelo

'Binnenkort gaan we hier op kantoor stuivertje wisselen, waarbij de notaris defungeert. Dan word ik dus notaris op een klein plattelandskantoor in Markelo', vertelt kandidaat-notaris Olle Geurts. Samen met notaris Henk Verbeek zit hij al bijna zeven jaar in de maatschap. Ondernemer zijn vindt Geurts geweldig. Hij heeft al aardig wat notariskantoren van binnen gezien, zowel grote als kleine. 'Grote kantoren geven mij toch meer het gevoel van een aktefabriek', zegt hij. 'Het draait daar meer om omzet dan om maatwerk. Ik voer liever goede gesprekken over de inhoud, met aandacht voor de cliënten en hun familiehistorie. Als eenpitter heb je die hele familietak met een halve druk op de knop in beeld. Zo met een familie kunnen meedenken is gewoon fantastisch.'
Geurts & Verbeek telt een notaris, twee kandidaat-notarissen met waarnemingsbevoegdheid en zeven medewerkers. Geurts is het eerste aanspreekpunt voor de registergoedpraktijk. 'Personen- en familierecht verdelen we en notaris Verbeek is ondernemingsrechtspecialist. Voor een grensoverschrijdende fusie hoef je natuurlijk niet naar Markelo te gaan; die bagage hebben we gewoon niet. Maar ik kan dankzij mijn goede netwerk wel prima doorverwijzen.' Dat netwerk helpt Geurts ook op momenten dat hij ruggenspraak nodig heeft. 'Dan spar ik behalve met (ex)-collega’s ook met Netwerk Notarissen, Estate Planners Nederland (EPN) en de KNB.'

Regionale functie

Markelo telt slechts circa 7000 inwoners, maar Geurts & Verbeek heeft ook een regionale functie. Vooral richting Hof van Twente, Holten, Deventer en Apeldoorn. 'Laatst las ik in de krant een artikel waarin grote kantoren stellen dat eenpitters geen overlevingskracht hebben. Daar ben ik het absoluut niet mee eens. Wees loyaal, kies lokaal, zeggen ze hier vaak. Mensen willen echt dicht bij huis naar de eigen, vertrouwde notaris.'
De boodschap gaat Geurts duidelijk aan het hart. 'Sommige kantoren maken er een verdienmodel van om kleine notariskantoren in te lijven. Prima voor de kantoren die dat aangaan, maar je kunt als eenpitter evengoed onderdeel zijn van een netwerk én meer zelfstandigheid behouden door zelf diensten in te kopen op het gebied van boekhouding, kennis of ondersteuning.' 'Tegen mezelf heb ik gezegd: Olle, ga uit van je eigen kracht. Laat al doende zien dat je prima een kantoor kunt draaien op het platteland. Toen ik hier zeven jaar geleden kwam, was het team een stuk kleiner. Er moest wat pit bij, dus stak ik meteen veel tijd en energie in het opbouwen van een goed netwerk. Dat heeft zijn vruchten afgeworpen; we hebben een enorme groei doorgemaakt de afgelopen jaren.'

Innovatie

Natuurlijk kent een klein kantoor kwetsbaarheden, geeft hij toe. 'Ik lig heus weleens wakker van dilemma’s, werkdruk of achterstanden. Personeel is lastig aan te komen. En het personeelsbestand wordt bovendien een jaartje ouder, dus je moet ook vooruit blijven denken.' Geurts & Verbeek zet daarom in op innovatie. 'We hebben vorig jaar geïnvesteerd in nieuwe software: Notarisdossier. In de toekomst zal een soort AI-systeem binnen Notarisdossier bepaalde routinetaken over kunnen nemen, waardoor minder fte nodig is.'
Voor de gemoedelijke Twentenaren is Geurts & Verbeek niet weg te denken uit hun dagelijks leven, vertelt hij. 'Mensen weten bij een klein kantoor wat voor vlees ze in de kuip hebben. We zijn geen kolos met een receptie en drempels; je kunt gewoon zo binnenstappen. De klompen staan soms letterlijk bij de voordeur.' Zelfs voor de poortwachtersrol heeft dat zo zijn voordelen, merkt hij op. 'Je weet precies wie en wat er binnenkomt. Dat overzicht bewaren lijkt me bij een groot kantoor een stuk lastiger.'

'Belangrijke zaken gaan lekker vlot'

Cindy van Goethem | Notaris Van Goethem | Hulst

Notaris Cindy van Goethem vervult in Zeeuws-Vlaanderen een unieke rol. Het kantoor is onder meer gespecialiseerd in het historische fenomeen kavelruil, een agrarisch rechtsgebied waarmee anno 2024 weinig andere notariskantoren zich nog bezighouden. Cliënten kunnen er ook terecht voor vastgoedrecht, familierecht en eenvoudige vragen op het gebied van ondernemingsrecht.
'Mijn tien collega’s zijn onbedoeld stuk voor stuk vrouwen', vertelt ze. 'De sfeer onderling is uitstekend, en we kennen elkaars dossiers.' Als unique selling points van een klein kantoor noemt Van Goethem ‘laagdrempeligheid en korte lijnen’. 'Meerdere generaties van dezelfde families keren bij ons terug, ze voelen zich hier vertrouwd. En: vragen gaan niet zoals bij een groot kantoor over allerlei schijven. Daardoor gaan belangrijke zaken lekker vlot.'
Ook Van Goethem speelt handig in op beperkte omvang van haar praktijk door bij complexe ondernemingsrechtvragen te verwijzen naar een gespecialiseerd kantoor. Bij twijfel over een dossier of de naleving van de Wwft raadpleegt Van Goethem kandidaat-notaris Laurien van de Walle, de KNB, het enige andere notariskantoor in Hulst of haar broerfiscalist. Zijn accountantskantoor ligt aan dezelfde straat. 'Het is hier echt een beetje een dorpscultuur.'

Opvolging

Het eenpittersbestaan vindt de notaris heel flexibel. 'Je kunt je praktijk inrichten zoals het voor jou het beste werkt.' Toch kampt ze ook met knelpunten. Van Goethem is nu vijftien jaar notaris. Lange tijd was de vraag wie haar in de toekomst gaat opvolgen, want potentiële opvolgers staan in de regio Zeeuws-Vlaanderen bepaald niet in de rij. Ook waarneming bij afwezigheid is een heikel punt. Lokale notariskantoren helpen elkaar momenteel tijdens vakanties, maar Van Goethem vindt dat een ‘kwetsbare situatie’.
Zodra kandidaat-notaris Van de Walle klaar is met haar beroepsopleiding, heeft het kantoor alvast een vaste waarnemer. En de kans dat zij het op een dag helemaal overneemt, is ‘absoluut aanwezig,’ aldus Van Goethem. 'Dat zou ik ontzettend fijn vinden.'
Al met al herkent de notaris zich niet in het beeld van naar adem happende kleine notariskantoren. En niet alleen dat, ze ziet ook iets dat verdacht veel lijkt op een vicieuze cirkel. 'Laurien wil mij graag opvolgen. Op de beroepsopleiding hoort ze dan: zou je dat nou wel doen, met die aansprakelijkheid en alles wat er verder nog bij komt kijken? Jaag kandidaatnotarissen geen angst aan, is mijn advies. Als je die eenmansnotariskantoren wil behouden, dan zul je ze ook moeten koesteren.'

'Ons nauwe contact met Belgische notarissen komt goed van pas'

Laurien van de Walle | Notaris Van Goethem

Laurien van de Walle werkt liefst voor een klein kantoor vanwege de ‘korte lijntjes en het nauwe contact met collega’s’. Ondanks ontmoedigende geluiden op haar beroepsopleiding ziet de kandidaat-notaris een eventuele opvolging van notaris Cindy Van Goethem helemaal voor zich. Beiden zijn geboren en getogen in Hulst.
De achternaam Van de Walle komt in Hulst veel voor, wat regelmatig leidt tot enthousiaste reacties. 'Cliënten hechten hier veel waarde aan een dienstverlener uit de eigen regio.' In haar thesis zette Van de Walle een rechtsvergelijking uiteen tussen het Nederlands en het Belgisch recht. Want omdat Zeeuws-Vlaanderen op slechts een paar kilometer afstand ligt van België, ziet het kantoor veel typische casussen voorbijkomen. 'Bijvoorbeeld: een koppel is gehuwd in België, maar overlijdt vervolgens in Nederland. Behalve kennis van het Belgisch recht komt dan ook ons nauwe contact met Belgische notarissen goed van pas. Die expertise is in Nederland vrij uniek, denk ik.'
Die regiospecifieke kennis, daar is Zeeuws-Vlaanderen volgens Van de Walle vooral bij gebaat. 'Er bestaat in Hulst – circa 27.000 inwoners – geen nood aan specialisaties als vastgoedrecht en ondernemingsrecht, want er gebeuren hier niet zo veel spannende dingen. Belangrijker is om globaal iets te weten van alle vakgebieden.' Hulst telt relatief veel ouderen en andere cliënten die ‘behoefte hebben aan een beetje extra uitleg’. 'Die geven wij ze volop, en ze kunnen ook altijd even binnenspringen met een vraag.'

DVE kantoor1

'We helpen elkaar waar nodig'

Dorien van Elzakker | DVE Notarissen | Zeist

'Het is van essentieel belang om een eenmanskantoor slim in te richten', vertelt kersvers notaris Dorien van Elzakker. Onlangs volgde ze – na ruim vier jaar als kandidaat bij DVE Notarissen in Zeist – haar voorganger Hans Kool op. Vol overgave drukt Van Elzakker sindsdien haar stempel op de praktijk. Zo neemt DVE’s compliance officer de steeds complexere poortwachtersrol voor haar rekening. 'Dat scheelt enorm, want de naleving van de Wwft is extra belastend voor eenmanskantoren.'
Ondernemingsrecht heeft Van Elzakker helemaal geschrapt, vanuit het besef dat ze als eenpitter niet alle rechtsgebieden kan bijhouden. Ook innovatie en digitalisering horen bij die efficiëntieslag. Begin dit jaar startte DVE Notarissen met nieuwe digitale modellenpakketten. 'Zo’n investering is duur, en daarom eng als beginnend ondernemer. Maar: de kosten gaan voor de baten uit, zei mijn voorganger altijd. Het is ontzettend leuk om op dit soort manieren mijn praktijk naar eigen hand te zetten.'

Hechte club

Van Elzakker werkte eerder als kandidaat-notaris op een groot en een middelgroot notariskantoor. Op een klein kantoor werken vindt ze 'het allerfijnst.' 'We zijn een hechte club en helpen elkaar waar nodig. Op grote en middelgrote kantoren is dat soms anders. Bovendien kunnen daar tussen afdelingen onderling financieel tegengestelde belangen spelen.'v
Ook cliënten voelen zich op hun gemak bij DVE Notarissen, aldus Van Elzakker. 'Ze kunnen altijd binnenstappen, en hier krijgen mensen de behandelaar van hun dossier nog aan de telefoon.' Minder mobiele, oudere cliënten – en dat zijn er in Zeist veel – bezoeken de notaris en kandidaat-notaris aan huis. 'Dat promoten we ook op onze website.'
Het eenpittersbestaan kent wel kwetsbaarheden, zegt ook deze notaris. 'Doordat ik nog geen waarnemer heb, kan ik eigenlijk nooit niet op kantoor zijn. Dus je kunt je voorstellen: ziekte is mijn allergrootste schrikbeeld.' Bij DVE Notarissen staat daarom al geruime tijd een vacature uit voor een kandidaat-notaris met waarnemingsbevoegdheid. DVE’s kandidaatnotaris Dorien Greijdanus, die bezig is met de beroepsopleiding, kan vanaf medio 2025 ook waarnemen. 'Gelukkig is de redding dus redelijk nabij.'


Kantoren galore

Nederland telt ruim 880 notariskantoren, onder te verdelen in:
Groot kantoor (meer dan 4 notarissen): 9
Middelgroot kantoor (2 tot 4 notarissen): 251
Klein kantoor (1 notaris): 623

Provincies met de meeste kleine kantoren
Noord-Holland: 125
Zuid-Holland: 106
Noord-Brabant: 87