'Het is zo gek nog niet, met een gezin starten als ondernemer'
Carine Rhodius-Wagener, notaris bij notariskantoor Wagener
'Misschien zien veel vrouwen op tegen het ondernemerschap in combinatie met een gezin, al denk ik dat dit langzaam verandert. Tien jaar geleden werden mannen soms uitgelachen als ze een papadag wilden, terwijl zij er nu steeds vaker voor kiezen om vier dagen per week te werken. Daardoor krijgen vrouwen meer ruimte om voor hun eigen carrière te gaan. Alleen gaat die beweging trager dan ik zou willen.
Zelf werkte ik als kandidaat-notaris bij NautaDutilh en daarna kwam ik bij mijn vader in dienst. Toen mijn vader ruim zeven jaar geleden stopte, was de vraag: wil jij het kantoor overnemen of zoeken we iemand anders? Voor mij was dat geen ideaal moment. Mijn man heeft ook een drukke baan en onze kinderen waren destijds 4 en 1,5. Maar ik dacht: als ik deze kans niet pak, komt er misschien niet snel een nieuwe mogelijkheid om notaris te worden. En dat wilde ik uiteindelijk wel worden. Daarvoor heb ik mijn studie gedaan.
De begintijd was pittig. Er komt veel bij kijken als je ondernemer bent, alle rompslomp van contracten en personeelszaken. En ik wilde het op kantoor meer naar mijn eigen zin organiseren. Achteraf ben ik op het juiste moment ondernemer geworden. Nu, 7 jaar later, ken ik het klappen van de zweep. Op kantoor is alles goed geregeld, zodat ik meer ruimte heb om me ook op mijn gezin te focussen. Nu de kinderen groter worden, merk ik dat ik het belangrijker vind dat ik vaker thuis ben. Kleine kinderen merken het soms niet eens als je er zelf niet bent. Voor hen kun je makkelijker opvang regelen dan voor pubers. Dus het is zo gek nog niet, starten als ondernemer terwijl je een jong gezin hebt. Ik hoop dat mijn verhaal twijfelende vrouwen motiveert om ook voor het ondernemerschap te kiezen.'
Regina van Rijswijk, toegevoegd notaris bij Actus
'Als ondernemer ben je naast het inhoudelijke en juridische werk ook verantwoordelijk voor de omzet, de continuïteit en het personeelsbeleid. Anderzijds: als toegevoegd notaris ben je dan wel geen ondernemer, maar wil je ook dat het bedrijf goed loopt. Je onderhoudt contacten met makelaars en hypotheekadviseurs om ervoor te zorgen dat het werk binnenkomt. Je wilt graag dat het personeel en de klanten tevreden zijn. Officieel ben je daar misschien niet verantwoordelijk voor, maar je bent wel met al die dingen bezig. In de praktijk is het verschil tussen de ondernemer en de toegevoegd notaris dus misschien niet zo groot.
Zelf wilde ik pas notaris worden wanneer mijn kinderen naar de middelbare school gingen. Dat was een bewuste keuze. Het ondernemerschap leek me lastig te combineren met de zorg voor jonge kinderen. Uiteindelijk liep het anders. De vestiging van Actus waar ik werkte, splitste zich af. Ik ben van kantoor veranderd en sinds 2018 weer terug bij Actus. Elke verandering van kantoor kost tijd om te wennen. De dingen lopen zoals ze lopen. Mijn kinderen zijn allang van de middelbare school af en ik ben sinds 2023 toegevoegd notaris.
Nog steeds wil ik graag ondernemer worden. Dat gebeurt hopelijk nog. Dat notarissen vaker man zijn dan vrouw, komt doordat de notaris van oudsher een man is. Dat verandert vanzelf. Op ons kantoor waren alleen maar mannen notaris. In 2013 kwam de eerste vrouw. Sindsdien zijn alle mannen die vertrokken opgevolgd door een vrouw. Nu zijn er op ons kantoor evenveel vrouwen als mannen notaris. De toegevoegd notarissen zijn allemaal vrouwen. Als zij alle mannen die vertrekken opvolgen, werken hier nagenoeg alleen vrouwelijke notarissen.'
Cynthia de Witt Wijnen-Guman, notaris en partner van NewGround Law
'In veel beroepsgroepen hechten vrouwen – en ook steeds vaker mannen – waarde aan een goede werkprivébalans. Het ondernemerschap kent allerlei taken en verantwoordelijkheden waarvoor in de studie notarieel recht geen aandacht is, zoals personeelszaken, boekhouding en ICT. Dit kost tijd en vraagt inzicht. Mannen lijken nog steeds een beter talent te hebben om zich te laten ontzorgen op dit gebied. Als vrouwen dat beter leerden, zouden ze veel vaker kiezen voor het notarisschap, denk ik.
Ook speelt mee dat het notarisschap nog steeds een mannenwereld is. Op de Zuidas, maar zeker ook buiten de Randstad. Nog niet zo lang geleden heette de beroepsgroep niet voor niets de notariële broederschap. De laatste decennia verandert het, maar de man als notaris is echt een diepgeworteld beeld. Ik heb zelf ervaren hoe ik als vrouw in mijn carrière moest opboksen tegen obstakels waarvan mannen minder last hadden. Toen ik een Women Leadership Programme volgde, gericht op vrouwen in de juridische wereld, merkte ik dat een aantal hoogopgeleide, getalenteerde en succesvolle vrouwen ondanks hun expertise en hoge omzetten op glazen plafonds stuitten. Zeker in mijn jongere jaren hadden mannelijke juristen en notarissen een stevig netwerk, dat voor vrouwen min of meer gesloten was. Nog steeds zie ik dat hier op de Zuidas, die niet voor niets als een apenrots wordt gekenschetst. Dat kan soms best intimiderend zijn. Niet alleen voor vrouwen, maar ook voor de jongere garde.
Ik heb ontzettend veel geleerd en ervaring opgedaan op de grote kantoren. Maar toen ik samen met drie advocaten NewGround Law oprichtte, wilde ik een aantal zaken ook anders regelen. Voor mij was dit de allerbeste stap. Ik raad kandidaat-notarissen, toegevoegd notarissen en studenten notarieel recht aan zich niet te laten afschrikken door het ondernemerschap. Ga ervoor, creëer je kansen, maak je eigen keuzes en laat geen enkel (mannen)bolwerk je weerhouden.'