'Pensioen ver-van-je-bed? Ik denk juist graag na over na later'
'Interesse voor pensioen komt vaak pas bij je eerste leesbril', zei een onderzoeker van budgetinstituut Nibud vorig jaar in NRC, toen uit een peiling bleek dat de meeste Nederlanders nauwelijks iets weten over het nieuwe pensioenstelsel. 'Allerlei onderzoeken maken duidelijk dat veel mensen hun pensioen als ver-van-hun-bed ervaren en liever vandaag 1 euro hebben dan 10 euro over tien jaar', beaamt Nienke Bijlholt. Zelf is ze een uitzondering op de regel. 'Ik denk graag na over later, wil het goed geregeld hebben.'
Bijlholt kwam ruim elf jaar geleden bij het Pensioenfonds Notariaat, omdat ze iets extra’s wilde doen naast haar baan als kandidaat-notaris. Ze werd lid van de KNB-werknemerscommissie van de PensioenKamer. 'Ik had geen idee waar ik aan begon. Toen ben ik me volgens de bekende juristenreflex gaan inlezen in de memories van toelichting van de relevante wetten. En naarmate mijn kennis toenam, werd ik gegrepen door de pensioenwereld.' Inmiddels werkt ze niet meer in het notariaat, maar is ze bestuursvoorzitter van het Pensioenfonds Notariaat en bestuurder van het Pensioenfonds van Vliegend Personeel van de KLM.
Meegroeien
De PensioenKamer van de KNB en de Bond van Medewerkers in het Notariaat (BMN) (zie onder: 'Hoe is het georganiseerd?', red.) hebben de afgelopen tijd samen een zogenoemd transitieplan opgesteld. Daarin maken zij afspraken over hoe zij per 1 januari 2027 overstappen naar de nieuwe pensioenregeling. Hoewel de nieuwe Pensioenwet ingrijpende veranderingen met zich meebrengt, blijven de uitgangspunten van het pensioen gelijk, benadrukt Bijlholt. 'Werkgevers en werknemers in het notariaat bepalen de regeling, zij leggen premie in, het pensioenfonds belegt dit geld en keert de pensioenen uit. De beroepsgroep blijft risico’s samen delen en de deelnemers krijgen pensioen zo lang ze leven. Al worden ze 110 jaar oud.'
Het notariaat krijgt straks een zogeheten solidaire premieregeling. Kenmerk daarvan is dat er alleen afspraken zijn gemaakt over de hoogte van de premie – en niet over de hoogte van het pensioen. 'Tot nu toe moesten fondsen grote reserves aanhouden, om de toezeggingen over de hoogte van de uitkering te kunnen waarmaken. Nu we daarover geen afspraken meer maken, kunnen de reserves kleiner zijn. En kan er dus méér geld naar de pensioenen. In het nieuwe stelsel zullen de pensioenen meer meegroeien met de economie. In goede tijden gaan ze eerder omhoog en in slechte tijden gaan ze omlaag. Voor dat laatste scenario houden we een buffer aan, zodat uitkeringen kunnen worden aangevuld. Overigens waren de toezeggingen over de pensioenuitkering vroeger ook voorwaardelijk. Want een fonds kon de pensioenen korten als het onvoldoende buffers had.'
Inzichtelijker
Het pensioen wordt inzichtelijker, omdat er persoonlijke pensioenvermogens komen, vervolgt Bijlholt. 'Iedereen kan precies zien wat hij of zij inlegt, wat de werkgever meebetaalt en wat er via het rendement van de beleggingen bijkomt. Mensen zien dus hoe hun kapitaal zich ontwikkelt. Naarmate iemand ouder wordt, gaan we voorzichtiger beleggen. Hoe dichter bij de pensioenleeftijd, hoe meer duidelijkheid en zekerheid.' De nieuwe regeling kan ongunstig uitpakken voor mensen van 45 jaar en jonger. Zij hebben jarenlang meebetaald aan de opbouw van het pensioen van hun oudere collega’s. Maar in de toekomst doen jongere collega’s dat niet meer voor hen. 'Om dit tegen te gaan, compenseert het fonds deze leeftijdsgroepen.'
De drie afzonderlijke regelingen voor notarissen, kandidaat-notarissen en medewerkers maken plaats voor één regeling, met één premie. 'Dat maakt de nieuwe regeling een stuk makkelijker uitvoerbaar. Voor alle doelgroepen wordt het pensioengevend salaris maximaal 80.000 euro per jaar. Voor notarissen is dat nu 75.864 euro. De financiële ruimte om naast het verplichte pensioen bij het fonds zelf te zorgen voor een pensioenvoorziening, wordt dus wat kleiner. Het kan zijn dat de discussie over de verplichtstelling daardoor weer oplaait. Een deel van de zelfstandig gevestigde notarissen vindt namelijk dat je als ondernemer zelf bepaalt of en hoe je je pensioen regelt.'
Invaren
De sociale partners in het notariaat hebben gekozen voor 'invaren’. Dat betekent dat oude pensioenaanspraken en -rechten – van in totaal circa 3,5 miljard euro – worden ingebracht in het nieuwe pensioensysteem. 'Al opgebouwd pensioen wordt omgezet naar een bedrag in de eigen pensioenpot.' Dit persoonlijke pensioenvermogen wordt na de pensioenering van een deelnemer gebruikt om zijn of haar pensioen in te kopen. 'Pensioen heeft een kostprijs die van moment tot moment kan verschillen. Als de marktrente stijgt, worden obligaties minder waard en daalt het persoonlijk pensioenvermogen. Maar vanwege die hoge rente ligt dan ook de kostprijs van het pensioen lager. Daardoor kan toch een vergelijkbare hoeveelheid pensioen worden ingekocht. Andersom: als de marktrente daalt en het persoonlijke pensioenvermogen stijgt, dan heeft het pensioen een hogere kostprijs.'
Regeringspartij NSC vindt dat ieder pensioenfonds een referendum onder de deelnemers zou moeten houden over de keuze tussen invaren – de standaardroute volgens de wet – en 'geleidelijk ingroeien’, waarbij oude en nieuwe rechten naast elkaar blijven bestaan. 'Enerzijds een begrijpelijk iniatief, anderzijds ingewikkeld in de uitvoering en een complicatie voor de transitie. Al met al is dit een lastige politieke afweging. Als fonds houden wij ons uiteraard gewoon aan de wet. Maar we houden er wel rekening mee dat het wijzigingsvoorstel van NSC wordt aangenomen.'
Deelnemers bereiken
Het pensioenfonds doet zijn best om in contact te komen met de deelnemers. 'We houden jaarlijkse pensioenbijeenkomsten en gaan naar ringvergaderingen. Ook gaan we fysiek langs bij kantoren (zie kader over de roadshows, red.) om voorlichting te geven over het fonds en de nieuwe regeling. De reacties zijn enthousiast, mensen zeggen dat ze er veel van opsteken. Telkens blijkt dat onbekend is dat het fonds het beleggingsbeleid in belangrijke mate baseert op de input van de deelnemers over hun risicovoorkeuren. Daarvoor houden we periodieke onderzoeken. Ik wil dus graag iedereen oproepen om daaraan mee te doen.'
Het valt Bijlholt op dat lang niet iedereen in het notariaat weet hoe het pensioen is geregeld en wie waarover beslist. 'Als fonds gaan wij enkel over de uitvoering van de regeling. De inhoud van de regeling is een zaak van de sociale partners – en dus van de individuele leden van de KNB en BMN. Zij kunnen dus meer invloed uitoefenen dan ze zelf vaak denken.'
Hoe is het georganiseerd?
Het Pensioenfonds Notariaat voert de pensioenregeling uit in opdracht van de KNB en de Bond van Medewerkers in het Notariaat (BMN). De KNB heeft dit opdrachtgeverschap gedelegeerd aan de PensioenKamer. Die bestaat uit een werkgeverscommissie van notarissen en een werknemerscommissie van toegevoegd en kandidaat-notarissen. De overige medewerkers worden vertegenwoordigd door de BMN. Samen zijn zij de sociale partners. Zij beslissen over de inhoud van de regeling, de premie en opbouwpercentages.
Doe mee aan de roadshow
Hoe zit de pensioenregeling in het notariaat precies in elkaar? Welke invloed kunt u uitoefenen? En wat gaat er straks veranderen? Nienke Bijlholt en haar collega's komen met alle plezier langs op uw kantoor om het uit te leggen. Neem contact op met Bijlholt om een afspraak te maken: 050 5829889.