'Zelf notaris worden? Absoluut!'

Al op de middelbare school wist Pasco Coppens dat hij ‘iets met het recht’ wilde doen. 'Het recht is overal, het wordt gemaakt door mensen en is een afspiegeling van wat wij als samenleving wenselijk en verwerpelijk vinden. Dat vond ik altijd al een interessant gegeven. Ik wil graag precies weten wat de regels inhouden. Ook in het dagelijks leven. Als vrienden een nieuw bordspel spelen, is er altijd iemand de klos om het spelregelboekje door te nemen. Eén keer raden wie dat bij ons is – en dat vind ik fantastisch.'
Strafrecht leek hem spannend. Glamoureuze advocaten, beroemde boeven, meeslepende pleidooien… Maar tijdens zijn studie in Nijmegen ontdekte hij dat de praktijk een stuk minder spectaculair was. 'Toen staats- en bestuursrecht mij ook niet erg bleken te liggen, koos ik voor het notarieel recht. Een pragmatische keuze die verrassend goed uitpakte.' Tijdens zijn studie ging hij werken op een notariskantoor. 'Als receptionist. Niet direct inhoudelijk dus, maar toch kreeg ik zo goed zicht op het notariële werk.' Een indrukwekkende ervaring was toen een ernstig zieke cliënte nog net voor haar overlijden een testament kon tekenen. 'Toen dacht ik: wat bijzonder dat je op zo’n belangrijk moment zo’n verschil kunt maken.'

Wereld veranderen

Eind 2022 rondde hij zijn studie af, begin 2023 begon hij bij Pigmans Ras Jansen Notarissen als kandidaat-notaris. Op, hoe kan het ook anders, de afdeling personen- en familierecht. 'In alle levensfases van cliënten ben je erbij. Huisaankopen, huwelijken, scheidingen en overlijdens. Tijdens mijn studie zei een docent: de kans dat je de wereld gaat veranderen, is niet heel groot. Maar je kunt wel elke dag iemands wereld veranderen. Zo ervaar ik het ook.'
Voor besprekingen plant hij minimaal anderhalf uur in. 'Ik wil weten wat mensen drijft en hoe hun werk, familie en dromen eruitzien. Soms vragen cliënten wanneer we het nu eens over de akte gaan hebben. Maar negen van de tien keer weet ik dan al wat de bedoeling is, juist omdat ik hen een beetje heb leren kennen.' Zijn doel is dat mensen zich begrepen en gehoord voelen. 'Een cliënt die juridisch perfect geholpen is, maar ontevreden de deur uitgaat, is alsnog niet goed geholpen. Het is belangrijk dat mensen ook echt begrijpen wat ze op papier zetten. Daarom zitten er verschillende uitlegstijlen in mijn gereedschapskist. Leg je de nadruk op cijfers, maak je een tekening of gebruik je eenvoudige woorden? Dat hangt af van het type cliënt.'
Hij houdt mensen ook een spiegel voor. 'Het gaat te ver om onze beroepsgroep als moreel kompas te kwalificeren, maar we hebben wel een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Als iemand bijvoorbeeld een clausule in zijn testament wil opnemen om de kosten van verpleeghuiszorg te verlagen, stel ik bewust de vraag of dat maatschappelijk wenselijk is. Ons land vergrijst en het idee is toch dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen? Het is niet aan mij om mensen te veroordelen, maar wel om ze even te laten stilstaan bij de bredere gevolgen van hun beslissingen.'

Balans herstellen

Van de keuze voor dit kantoor heeft Coppens nog geen moment spijt gehad. 'Hier werken stuk voor stuk fijne mensen, die op een informele manier met elkaar omgaan. Dat is prettig voor iemand zoals ik, die niet zo goed gaat op strenge hiërarchische structuren. Je hoeft niet 24/7 te werken, maar áls we werken, doen we het ook goed. Dan zoeken we vraagstukken tot de bodem uit, nemen we de tijd om cliënten te helpen en houden we onze kennis en vaardigheden op peil.'
In zijn eerste jaar ondervond hij dat het een zegen is om een menselijke werkgever te hebben. 'Ik moest wennen aan het grotemensenbestaan, werkte fulltime, reisde dagelijks van Etten-Leur naar Eindhoven en mijn vriendin en ik gingen verhuizen. Tijdens mijn beoordelingsgesprek gaf ik toe dat het me allemaal een beetje te veel werd. Mijn leidinggevende reageerde begripvol en samen gingen we op zoek naar manieren om de balans te herstellen. Ik ging een dag minder werken en kreeg de mogelijkheid om thuis te werken.' Lachend: 'De beste beslissing van mijn leven. De goede werkprivébalans heeft mijn leven leuker gemaakt. Dit zorgt ook dat ik het prima vind om af en toe in mijn vrije tijd met werk bezig te zijn. Niet omdat het moet, maar omdat het kan.'

Paplepel

Coppens ziet beroepsopleidinggenoten afhaken vanwege de werkdruk, starre cultuur en grote verantwoordelijkheid. Voor hen heeft hij een duidelijke boodschap. 'Als je wilt dat het notariaat verandert, stap er dan niet uit, maar in. Word zelf de verandering. De enige manier om een systeem te veranderen, is van binnenuit.' Zelf wil hij in de toekomst graag notaris worden, het liefst als mede-eigenaar op een bestaand kantoor. 'Mijn ouders hadden een eigen bouwkundig adviesbureau. Het ondernemerschap is mij dus met de paplepel ingegoten. Ik houd ervan om een idee meteen te kunnen uitvoeren. Je idealen en drijfveren kun je beter vormgeven als je zelf aan het roer staat. Dat je dan ook zelf eventuele klappen moet incasseren, hoort erbij. Daar word je alleen maar sterker van.'
Hij vervolgt: 'Ondernemen draait om verantwoordelijkheid nemen. Als goede werkgever kijk je verder dan thuiswerkdagen en zit-stabureaus. Wat hebben mensen nodig om goed te functioneren? Gelukkige medewerkers zijn loyaal en werken hard. Het is ook veel praktischer om mensen iets te gunnen. Liever een maand betaald verlof dan twee jaar thuis met een burn-out, toch?'
De dreiging van het tuchtrecht weerhoudt hem niet. 'Iemand zei eens tegen me: tijdens zijn carrière komt iedere notaris minstens één keer bij de tuchtrechter. Het hoort er dus gewoon bij en dat vind ik een geruststellende gedachte.' Als hij ooit in het beklaagdenbankje zit, dan hoopt hij dat hij met opgeheven hoofd kan vertellen dat hij zijn werk naar eer en geweten heeft gedaan. 'En mocht ik in het uiterste geval uit het ambt worden ontzet, nou, dan hoor ik er ook niet in thuis. Uiteindelijk ontstaan de meeste klachten door miscommunicatie. Daarom pleit ik voor openheid en eerlijkheid. Pak de telefoon als er iets misgaat. Ik heb nog nooit meegemaakt dat mensen boos blijven na een oprecht excuus.'

Open blik

Als hij vrij is, probeert hij graag nieuwe dingen uit: van escaperooms tot hakbijlwerpen. 'Achter elk beroep, elke hobby schuilt een hele wereld. Die open blik helpt me ook in mijn werk. Hoe beter ik de leefwereld van cliënten begrijp, hoe beter ik hun keuzes kan duiden.' Ook schrijft hij graag. Op LinkedIn deelt Coppens al regelmatig korte observaties uit zijn praktijk. 'Het schrijven is voor mij een manier om mijn gedachten te ordenen. Ik schrijf niet omdat ik iets belangrijks te zeggen heb, maar om te ontdekken wat ik zelf eigenlijk vind.' Vanaf volgend jaar is Coppens een van de drie kanocolumnisten in Notariaat Magazine. Zijn columns wil hij gebruiken om actuele thema’s aan te snijden, persoonlijke ervaringen te delen en onderwerpen bespreekbaar te maken waar notarissen niet graag over praten. 'Ik schrijf in de eerste plaats voor mezelf, maar als anderen er iets aan hebben: des te mooier. Het belangrijkste is dat het gesprek op gang komt.'

Pasco Coppens (1996) is kandidaat-notaris bij Pigmans Ras Janssen Notarissen in Eindhoven. Hij studeerde notarieel recht aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij houdt van tuinieren, klussen, hardlopen, gitaar spelen en lezen. Samen met zijn vriendin houdt hij kippen en heeft hij een moestuin.