'Mijn eerste advies was: begin er niet aan'
Aan de rand van Doesburg ligt het project Nijhof Erfdelen Doesburg. Sinds een jaar wonen hier acht huishoudens met elkaar op een gedeeld erf: 22 mensen, van jong grut tot gepensioneerden. Initiatiefnemers van het project zijn Marlies de Groot en Nic Drion, die het hele perceel in 2021 kochten. De afgelopen jaren werd het voormalige boerenbedrijf met opstallen getransformeerd. Nu biedt het gemoderniseerde boerenhuis en de naastgelegen schuur onderdak aan drie huishoudens. Waar ooit stallen stonden, wonen inmiddels vijf gezinnen in moderne nieuwbouwwoningen. Elke woning beschikt over een riante eigen tuin. Ook zijn er gemeenschappelijke delen: een gemeenschapsgebouw, het erf, de parkeerplaats en diverse stukken grond.
Elkaar iets gunnen
Madelon en haar vriend – dertigers – behoren tot de ‘jonkies’. Geconfronteerd met de extreem stijgende huizenprijzen realiseerden zij zich als huurders dat kopen in Utrecht buiten hun bereik lag. Madelon: 'We zochten steeds verder van huis, tot we op de website erfdelen.nl belandden. Samen met anderen een boerderij kopen, sprak ons aan. Kort daarop lazen we de oproep van Nic en Marlies over hun concrete transformatieproject in Doesburg.' Zij zochten mensen die hun uitgangspunten onderschrijven: naar elkaar omkijken, respect hebben voor de omgeving en natuur en bereid zijn samen gemeenschappelijke grond te onderhouden. De Groot: 'We wilden niet te veel gemeenschappelijks opdringen, want we zijn ook gesteld op onze privacy.' Ook zestiger Paula reageerde. 'Essentieel is dat je een ander iets gunt en niet alleen aan je eigen belang denkt.'
Al met al was het een pittig proces, vinden ze alle drie, ook vanwege corona en de oorlog in Oekraïne. Daardoor ging de wereldhandel op de kop en stegen de prijzen in de bouw met zeker 30 procent. Toen ook nog de hypotheekrente steeg, betekende dat bijna de nekslag voor de jongere deelnemers die geen huis achterlieten. Paula: 'Als Collectief Particulier Opdrachtgeverschap besloten we toen te bezuinigen door te kiezen voor goedkopere installaties en bouwmaterialen. Zodoende konden we de starters aan boord houden en is dit gelukkig geen knarrenhof geworden.' Het project is een succes, zozeer zelfs dat Nijhof Erfdelen Doesburg door de provincie Gelderland als een voorbeeldproject wordt beschouwd.
Lichte zorg
'Utrecht verlaten, was wel een dingetje', bekent Madelon. 'Maar hier wonen is heerlijk, ik kan meerdere dagen thuiswerken en mijn vriend heeft kortere reistijden.' Paula vindt het prettig te weten dat er wat zorg is als er iets gebeurt. 'Lichte zorg, hoor. Je wordt naar de trein gebracht of past op elkaars kinderen, honden en katten. Er zijn hier vier huishoudens die best wat tijd hebben voor dit soort dingen, al moet je elkaar niet overvragen.'
Na de fotoshoot buiten schuift notaris Jeroen Schoot aan. 'Nic en Marlies hadden dit perceel gekocht en kwamen voor de overdracht bij mij. Toen ze uitlegden wat ze van plan waren, was mijn eerste advies: begin er niet aan.' Iedereen schiet in de lach. Hij legt uit dat hij regelmatig mensen met soortgelijke woonwensen aan tafel krijgt die daar amper over hebben nagedacht. 'Dat leidt nogal eens tot teleurstellingen.' De Groot beaamt: 'Juridische aspecten worden onderschat in erfdelenprojecten.'
Verantwoordelijkheid afdwingen
Schoots adviezen spitsten zich toe op: hoe regel je het zo dat je op een aangename manier en met zo min mogelijk problemen op een erf met elkaar kunt samenleven? Wat bij hem werd besproken, bespraken zijn contactpersonen De Groot en Drion weer met de groep erfdelers. Gezamenlijk formuleerden ze de visie en uitgangspunten van het erfdelen, die als preambule in de akte van splitsing werd opgenomen.
Schoot: 'De woningen hebben we zo zelfstandig mogelijk gemaakt, evenals het onderhoud aan de eigen woning. Ook heeft iedereen zijn eigen financier. Voor de gemeenschappelijke delen draagt men samen de verantwoordelijkheid. Daarom is elk huishouden verplicht lid van de VvE, waarin is geregeld dat gezamenlijk onderhoud kan worden afgedwongen.'
De grootste schrik ontstond bij het passeren van de eigendomsakten. De overdracht van de zeven koopwoningen zou op dezelfde dag plaatsvinden, tot Schoot ontdekte dat één hypotheekakte niet zou kunnen passeren. Paniek brak uit. De fout bleek bij de betrokken hypotheekadviseur te liggen, die deze onmiddellijk corrigeerde. Paula: 'Het hele notariskantoor heeft zich toen uit de naad gewerkt de overdrachten toch te laten slagen. Echt geweldig.' Schoot: 'Wij zijn altijd bereid een stapje harder te lopen voor een klant.'
Hoe werkt het als iemand wil vertrekken? De Groot: 'Er ligt een werkbare constructie. Iedereen vindt dat je als erfdeler je huis moet kunnen verkopen. Wel moet een nieuwe koper de statuten ondertekenen en akkoord gaan met onze uitgangspunten. Al verwacht ik niet dat bewoners snel vertrekken: je verhuist niet zo snel als je ziet hoe we hier wonen.'