Het conceptwetsvoorstel tot aanpassing van het wettelijk fiscaal verschoningsrecht leidt tot een ingrijpende wijziging en inperking van het verschoningsrecht. Dit schrijft de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) in haar reactie op het conceptwetsvoorstel.
Gelet op de jurisprudentie van de Hoge Raad en de al bestaande mogelijkheden van de Belastingdienst om informatie op te vragen bij belastingplichtigen, is deze voorgestelde inperking niet nodig en disproportioneel. Deze is bovendien in tegenspraak met de toelichting op het conceptwetsvoorstel. Daarin wordt aangegeven dat verduidelijking van het wettelijk fiscaal verschoningsrecht wordt beoogd en dat de reikwijdte hiervan ongewijzigd blijft. De KNB schrijft (pdf) dat zij zich kan zich vinden in verduidelijking, voor zover nodig. Volgens de beroepsorganisatie ontbreekt echter de noodzaak om het verschoningsrecht van de notaris in te perken.
Algemeen rechtsbeginsel
Het wettelijk fiscaal verschoningsrecht mag volgens de KNB niet leiden tot oneigenlijk gebruik of zelfs misbruik hiervan om belastingheffing te voorkomen. Het verschoningsrecht van de notaris kan vanwege het maatschappelijk belang hiervan echter niet zomaar worden ingeperkt. Het is bovendien onjuist het verschoningsrecht ten opzichte van de Belastingdienst als iets bijzonders te zien. Het verschoningsrecht is gebaseerd op een algemeen rechtsbeginsel, dat onafhankelijk van een specifiek rechtsgebied gelding heeft.
Onjuiste uitgangspunten
Het conceptwetsvoorstel beperkt het verschoningsrecht van de notaris tot de werkzaamheden genoemd in de procesvrijstelling van artikel 1a lid 5 van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). De toelichting duidt deze werkzaamheden aan als de eigenlijke of normale werkzaamheden van de notaris, maar dit zijn juist werkzaamheden die de notaris normaal gesproken niet verricht. De aansluiting bij de Wwft is hierdoor gebaseerd op onjuiste uitgangspunten. Daarnaast is de Wwft gericht op de voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme en tegelijkertijd beperkt tot dat doel. Door de vrijstellingsbepaling in de Wwft als basis te gebruiken voor de uitwerking van het wettelijk fiscaal verschoningsrecht van de notaris, valt vrijwel het gehele werkterrein van de notaris niet meer onder het wettelijk fiscaal verschoningsrecht. Dit kan volgens de KNB niet de bedoeling zijn.
Aansluiting strafprocesrecht
Verduidelijking van het verschoningsrecht van de notaris in de fiscale wetgeving zou volgens de KNB op dezelfde wijze moeten worden geregeld als in het Wetboek van Strafvordering. Daarbij kan worden volstaan met codificatie van de huidige jurisprudentie van de Hoge Raad over het wettelijk verschoningsrecht.