Een koper van speculatieve landbouwgrond die zich misleid en onder druk gezet voelt door de verkoper hoeft de koop niet na te komen. Dit heeft de voorzieningenrechter van de Rechtbank Noord-Holland in een kort geding geoordeeld. De rechter wijst op het belang van notariële tussenkomst bij speculatieve grondhandel.
De koper heeft voor ruim 500.000 euro speculatieve landbouwgrond gekocht maar wil van de koop af. De verkoper heeft in kort geding nakoming van de koop gevorderd. Volgens de voorzieningenrechter heeft de koper terecht aangevoerd dat sprake is van mededelingen waardoor 'op onjuiste gronden vertrouwen wordt gewekt in de soliditeit van de propositie’ en is sprake van ‘misleidende suggesties van soliditeit'. De schriftelijke informatie van de verkoper vindt de rechter inhoudelijk onder de maat en overduidelijk meer ter aanprijzing dan ter voorlichting bedoeld. Ook bij de wijze waarop de onderhavige transacties tot stand zijn gekomen zet de rechter vraagtekens.
Rechtsgeldigheid
Volgens de rechter heeft de verkoper er gelijk in dat de koper bewijs moet aanleveren voor de misleiding en de druk die hij ervaart. Daaraan heeft de koper vooralsnog niet toereikend voldaan. Toch kan er worden getwijfeld aan de rechtsgeldigheid van de koop. Dit is volgens de rechter ruimschoots voldoende voor afwijzing van de vordering bij een in brede kring onwenselijk geachte transactie als deze.
Schuivende opvattingen
De rechter heeft de indruk dat de opvattingen over de zorgplicht van aanbieders van speculatiegrond aan het schuiven zijn. Mede om die reden is er volgens de rechter aanleiding om, door afwijzing van de vordering, ruimte te bieden voor een debat in een bodemprocedure over die zorgplicht. Volgens de rechter is hier sprake van een bedrijfsmatig en systematisch in de markt gezette speculatieve belegging die in essentie niet veel meer is dan een (zeer kostbaar) lot in een loterij.
Tussenkomst notaris
De rechter merkt nog op dat de aanbieder een praktijk zou moeten hanteren waarin de koopovereenkomst pas bindend is zodra deze met actieve tussenkomst van de notaris is vastgelegd. Dit sluit aan bij een recent voorstel van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB). De KNB stelt voor om een zogenoemde 'drietrapsraket' in te voeren die consumenten moet beschermen tegen speculatieve grondhandel. Het voorstel voorziet onder meer in het verplicht stellen van een notariële koopovereenkomst en het hierdoor tijdig en actief tegengaan van misleiding van consumenten.