De interne controleverplichting is niet vrijblijvend, want deze is genormeerd in een verordening die is gekoppeld aan toezicht en tuchtrecht. Dat antwoordt minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) op Kamervragen van de SP. De aanleiding voor de vragen was de miljoenenfraude door een notaris bij het kantoor van de landsadvocaat.
Michiel van Nispen en Renske Leijten (beiden SP) vroegen de minister hoe deze fraude kon gebeuren en wilden meer weten over het toezicht op het notariaat. Volgens Grapperhaus zijn de middelen om toezicht te houden en onderzoek te verrichten beperkt. Prioriteren is noodzakelijk. Dat geldt voor zowel het Bureau Financieel Toezicht (BFT) als voor de opsporingsdiensten. Het BFT analyseert aan de hand van signalen de risico’s en stelt zo prioriteiten vast. 'Er is geen reden om aan te nemen dat het BFT onvoldoende capaciteit heeft voor haar taken', schrijft de minister. ‘Er is de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in het BFT.’
Niet vrijblijvend
Beide Kamerleden zetten ook hun vraagtekens bij het vier-ogen-principe. Dat zou wellicht te vrijblijvend zijn, omdat notariskantoren dit zelf moeten regelen. Grapperhaus is het daar niet mee eens. Hij verwijst naar de Administratieverordening van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB), waarin de interne controleverplichting van notarissen is geregeld. Die verordening is bovendien gekoppeld aan het toezicht en het tuchtrecht.
Wijzigingen
Omdat zowel het strafrechtelijk onderzoek als het onderzoek van het BFT nog lopen, kan de minister nog niet zeggen wat er precies mis is gegaan bij het kantoor van de landsadvocaat. Wel zal hij Pels Rijcken vragen hoe het kantoor invulling heeft gegeven aan het vier-ogen-principe en welke eventuele wijzigingen daarin worden aangebracht. Ook zal Grapperhaus het kantoor vragen naar de inzet van digitale controlemechanismes.
Modernisering toezicht
De inzet van digitale controlemechanismes is een van de onderdelen van de modernisering van het toezicht op het notariaat. Een gezamenlijke werkgroep van BFT en KNB bracht hierover in 2019 een rapport uit. BFT en KNB willen een nieuw informatiemodel inrichten dat getoetst is aan de AVG en waarbij gegevens over notariskantoren – centraal opgeslagen en beschikbaar – zowel voor toetsing als toezicht kunnen worden gebruikt. Dit moet de werkwijze rondom toetsing en toezicht effectiever en efficiënter maken.