Het eet en eet, totdat het zich aan het einde ontpopt tot een wonderschone vlinder. Het boek leert kinderen in iets meer dan tweehonderd woorden tellen en de dagen van de week en verschillende soorten voedsel kennen.
Het boek kent een goede afloop, maar in de praktijk heeft Rupsje Nooitgenoeg een negatieve connotatie gekregen. Het begrip staat voor iemand die voortdurend ontevreden is en steeds meer wil. PvdA-minister Ad Melkert bijvoorbeeld werd door VVD’er Frits Bolkestein zo genoemd omdat hij voor zijn departement van Sociale Zaken en Werkgelegenheid altijd meer budget vroeg.
Besmeurd
In mijn colleges over fraude haal ik het prentenboek regelmatig aan. Ja, u leest het goed: een boek voor peuters in een academische setting. Soms moet je het niet moeilijker maken dan het is. Want het boek is goed te gebruiken om bepaalde fraudeurs te karakteriseren. Denk bijvoorbeeld aan Frank Oranje, voormalig notaris en bestuursvoorzitter van het kantoor van de landsadvocaat, die totdat hij werd gearresteerd te boek stond als ‘Mister integrity’. Of de fiscalist van de sterren, over wie ik in mijn vorige column schreef. Allemaal succesvolle mensen die jaarlijks tonnen verdienden, wat voor hen kennelijk niet genoeg was. Zij fraudeerden en vielen door de mand en van de troon. Niet alleen hun eigen naam, maar ook die van hun familie raakte door fraude besmeurd.
Gevangenisstraf
Het intrigeert mij dat multimiljonairs die in feite alles kunnen krijgen wat zij willen, zich desondanks inlaten met fraude en andere misse daden. Neem Frits van Eerd, voormalig topman van supermarktketen Jumbo. De rechtbank Noord-Nederland heeft hem veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 24 maanden wegens omkoping, valsheid in geschrifte en witwassen. Hij gaat in hoger beroep, maar ongeacht de uitkomst daarvan is hij hard van de sokkel gevallen. Voor de rechtbank staat vast dat hij misbruik heeft gemaakt van zijn positie bij Jumbo door giften en diensten aan te nemen in strijd met zijn plicht en de goede trouw.
Van Eerd zou zich onder meer hebben verrijkt met gereedschapskisten, een dieplader, brommers, crossmotoren en bestrijdingsmiddelen: ‘klein bier’ dat de multimiljonair eenvoudig zelf had kunnen aanschaffen. ‘Multimiljonair’ doet overigens geen recht aan zijn vermogen, dat zakenblad Quote schat op een bedrag dat niet ver van een miljard euro is verwijderd. De rechtbank rekent Van Eerd zwaar aan dat hij zich privé ten koste van Jumbo heeft verrijkt. Daarmee heeft hij niet alleen de wet, maar ook de gedragsregels van Jumbo overtreden, terwijl juist hij het personeel wees op het belang van die regels. De moraal van het verhaal? Niet alle Rupsjes Nooitgenoeg ontpoppen zich tot vlinders.