De betrokkenen bij doelvennootschappen, trustkantoren en belastingadviseurs creëren een papieren werkelijkheid. Dit schrijft de Parlementaire ondervragingscommissie Fiscale constructies in haar verslag van de parlementaire ondervraging die in juni heeft plaatsgevonden naar aanleiding van de Panama Papers.
De (tijdelijke) commissie van de Tweede Kamer heeft waargenomen dat met gebruik van belastingadviezen en de diensten van trustkantoren aan wettelijke eisen kan worden voldaan, zonder dat hierbij de geest van de wet in acht wordt genomen. Voor toezichthouders en de fiscus wordt daarmee het zicht op de werkelijkheid lastiger gemaakt. Handhaving wordt ingewikkelder en risico’s op belastingontwijking en -ontduiking nemen toe. In haar verslag heeft de commissie haar belangrijkste bevindingen op een rij gezet.
Belangrijkste bevindingen
Nederland speelt een belangrijke rol bij het ontwerpen en beheren van internationale fiscale constructies. Belastingadviseurs ontwerpen de bouwtekening van de fiscale constructie. De uitvoering daarvan komt voor rekening van onder andere trustkantoren en notarissen. Banken faciliteren de geldstromen die ermee gepaard gaan. Het toezicht op de partijen die bij het opzetten van fiscale constructies zijn betrokken, is versnipperd en beperkt. Verder wordt door de trustsector en de belastingadviespraktijk verschillend gedacht over de vraag welke constructies ongewenst zijn. Volgens belastingadviseurs en trustkantoren moet de wetgever de grenzen van ongewenste constructies duidelijk stellen. Deze partijen zijn volgens de commissie niet zelf bereid nadere invulling aan het ‘handelen naar de geest van de wet’ te geven. De wetgeving lijkt voor de betrokkenen bij het opzetten van constructies vaak maatgevend te zijn voor de moraal die zij in acht nemen.
Centraal aandeelhoudersregister
Volgens de commissie hebben de ondervragingen tal van relevante inzichten opgeleverd over fiscale constructies en de rol die verschillende partijen bij het opzetten hiervan spelen. Deze inzichten kunnen worden betrokken bij de uitoefening van de wetgevende taak van het parlement. Dat geldt in ieder geval voor wetgeving op onder meer de terreinen van het centraal aandeelhoudersregister, het UBO-register, aanpak internationale belastingontwijking, fiscale wetgeving, de aanpak van belastingontduiking en de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. De Tweede Kamer kan aan de slag, aldus de commissie.
Panama Papers
Aanleiding voor het instellen van de commissie waren de Panama Papers. Centraal stond het onderzoek naar de werkwijze van trustkantoren en de fiscale adviespraktijk. Tweede Kamerlid Henk Nijboer (PvdA) was voorzitter van de commissie. Het onderzoek van de commissie richtte zich specifiek op het doorsluizen van kapitaal via in Nederland gevestigde brievenbusfirma’s en het wegsluizen van particuliere vermogens naar buitenlandse doelvennootschappen. In juni zijn hierover 27 deskundigen en getuigen gehoord in 23 verhoren.